AgoraEU: nieuw programma voor cultuur, media en burgermaatschappij

08 oktober 2025 - door Kaatje Gevaert

De Europese Commissie stelde deze zomer haar voorstel voor de nieuwe EU-langetermijnbegroting 2028-2034 voor. Met een geraamd budget van 2.000 miljard euro wil de Commissie inzetten op een sterker, weerbaarder en toekomstgericht Europa. In deze reeks belichten we wekelijks telkens één onderdeel van het voorstel en bekijken we de mogelijke impact voor Vlaanderen. Vandaag: AgoraEU.

Het programma bundelt Creative Europe en het Citizens, Equality, Rights and Values-programma (CERV) rond drie pijlers: Cultuur, MEDIA+ en CERV+.
De Europese Commissie stelt voor om in het nieuwe MFK (2028–2034) €8,6 miljard te reserveren voor AgoraEU.
Met AgoraEU wil de Commissie bredere steun bieden aan cultuur, burgerparticipatie, de Audiovisuele (AV) sector en onafhankelijke nieuwsmedia.

Nieuw in het MFK: AgoraEU

De Europese Commissie stelde deze zomer haar eerste voorstel voor de meerjarenbegroting 2028–2034 voor. Daarin krijgt AgoraEU een prominente plaats. Dit nieuwe programma bundelt vanaf 2028 Creative Europe en het programma Citizens, Equality, Rights and Values (CERV) onder één vlag. Met deze integratie wil de Commissie bredere ondersteuning bieden aan cultuur, burgerparticipatie, de audiovisuele sector en onafhankelijke nieuwsmedia in Europa.

Een weetje: de naam AgoraEU is afgeleid van het Griekse woord agora – een open ruimte waar mensen samenkwamen, ideeën uitwisselden en handel dreven. Het weerspiegelt het doel van het programma: een ontmoetingsplek voor cultuur, creativiteit en gedeelde waarden in Europa.

Doelstellingen van AgoraEU

Met AgoraEU wil de Commissie niet alleen cultuur, de audiovisuele sector en onafhankelijke nieuwsmedia versterken, maar ook de rol van burgers in Europa. Het programma zet in op het bevorderen van culturele en taalkundige diversiteit en erfgoed, het vergroten van de concurrentiekracht van de culturele en creatieve sectoren. Daarbij gaat extra aandacht naar media en audiovisuele industrieën. Daarnaast wil AgoraEU artistieke- en persvrijheid beschermen en actief bijdragen aan gelijkheid, burgerschap, rechten en Europese waarden.

Drie pijlers van AgoraEU

AgoraEU is opgebouwd rond drie complementaire pijlers die samen de culturele, audiovisuele en maatschappelijke ambities van de Europese Unie vertalen in concrete ondersteuning. Elke pijler heeft een eigen focus, doelgroep en subsidie-instrumenten. De Europese Commissie stelt voor de periode na 2027 een totaalbudget van €8,6 miljard voor, een aanzienlijke verhoging ten opzichte van de huidige middelen. Hieronder vind je de drie pijlers samengevat, telkens inclusief de bijhorende budgetten.

Pijler 1: Creative Europe – Cultuur

Voorgesteld budget: €1,8 miljard

Deze pijler blijft herkenbaar als het cultuurprogramma binnen AgoraEU en bouwt voort op de structuur uit de periode 2021–2027. Ze behoudt vertrouwde onderdelen zoals Europese samenwerkingsprojecten, netwerken, platforms, mobiliteitsregelingen, het label Europees Erfgoed en de titel Europese Culturele Hoofdstad.

Er komen geen afzonderlijke subprogramma’s per sector (zoals muziek, theater of erfgoed), maar de pijler maakt wel meer ruimte voor bredere deelname. Dat betekent dat meer actoren – uit een grotere verscheidenheid aan landen, sectoren en organisatietypes – toegang moeten kunnen krijgen tot het cultuurprogramma.

Tegelijk wordt deze pijler inhoudelijk versterkt, in lijn met het toekomstige Europees cultuurkompas, dat als strategisch richtsnoer zal dienen. De culturele pijler vertegenwoordigt ongeveer 21% van het totale AgoraEU-budget, oftewel €1,8 miljard. Dat budget wordt verdeeld over deelsectoren zoals muziek, podiumkunsten, erfgoed en beeldende kunst.

Deze pijler wil culturele en creatieve sectoren helpen in te spelen op opkomende uitdagingen, hun creatief potentieel versterken, en de verspreiding van cultureel aanbod over de grenzen heen bevorderen. Belangrijke doelen zijn ook:

Meer kunstenaars en creatieve professionals helpen een internationale carrière op te bouwen.
Artistieke vrijheid beschermen.
De toegang tot culturele expressie en erfgoed inclusiever maken.
Internationale samenwerking en beleidsontwikkeling ondersteunen.
Betere gegevensverzameling over de sector mogelijk maken

Pijler 2: Creative Europe – MEDIA+

Voorgesteld budget: €3,2 miljard

Deze pijler ondersteunt de Europese media- en audiovisuele sector, met als kernambities:

De concurrentiekracht van de sector versterken.
Innovatie stimuleren in mediaproductie en -distributie.
Mediavrijheid en pluralisme beschermen.
De grensoverschrijdende circulatie van Europese mediacontent bevorderen.

Met een voorgesteld budget van €3,2 miljard (meer dan een derde van het totale AgoraEU-budget), is MEDIA+ de financieel grootste pijler binnen Creative Europe. Deze aanzienlijke stijging onderstreept het belang dat Europa hecht aan een sterke, onafhankelijke en innovatieve audiovisuele sector.

Een opvallende wijziging binnen AgoraEU is het wegvallen van de cross-sectorale pijler die in de periode 2021–2027 nog bestond. De ambitie om sectoroverschrijdend te werken blijft echter behouden, maar wordt voortaan verweven binnen de drie pijlers. Voor aanvragers betekent dit dat multidisciplinaire of hybride projecten mogelijk anders gepositioneerd moeten worden dan voorheen, afhankelijk van hun dominante inhoudelijke focus.

Pijler 3: CERV+

Voorgesteld budget: €3,6 miljard

CERV+ staat voor Citizens, Equality, Rights and Values en vormt de maatschappelijke pijler van AgoraEU. Ze richt zich op het versterken van:

Democratie en rechtsstaat
Gelijkheid en non-discriminatie
Actief Europees burgerschap
Fundamentele rechten en vrijheden

Met een voorgesteld budget van €3,6 miljard is CERV+ de grootste pijler binnen AgoraEU. Dit weerspiegelt de groeiende aandacht van de EU voor sociale cohesie, inclusie en burgerparticipatie.

De pijler biedt steun aan organisaties en initiatieven die werken rond inclusie, burgerrechten, diversiteit, gelijke kansen en het beschermen van Europese waarden. Zowel lokale grassrootsorganisaties als bredere Europese netwerken kunnen een beroep doen op deze middelen.

CERV+ wil bijdragen aan een meer rechtvaardige, participatieve en inclusieve Europese samenleving. Daarbij staat niet alleen financiële ondersteuning centraal, maar ook het opbouwen van kennis, netwerken en veerkracht binnen het maatschappelijk middenveld.

Vervolgproces

Het voorstel van de Commissie is een eerste stap. De komende jaren volgen onderhandelingen in het Europees Parlement en de Raad. Dit najaar wordt een eerste standpunt van het Parlement verwacht. Tot dan blijft het nog onduidelijk wat de concrete gevolgen zullen zijn voor toekomstige subsidieregelingen.

Waarom is AgoraEU belangrijk voor Vlaanderen?

AgoraEU is meer dan een herschikking van budgetten. Het programma moet bijdragen aan een sterker Europa, waarin cultuur, mediavrijheid en burgerparticipatie een centrale plaats krijgen. Of zoals Commissievoorzitter Ursula von der Leyen het stelde: “Dit pakket moet zorgen voor meer mediavrijheid, burgerrechten, diversiteit en democratische participatie.”