04 september 2025 - door Kaatje Gevaert
Op 3 september 2025 rondde de Europese Commissie de publicatie van haar voorstel voor het Meerjarig Financieel Kader (MFK) 2028-2034 af met 7 nieuwe sectorale dossiers. Dit tweede pakket bouwt voort op het eerste pakket voorstellen van 16 juli.
De nieuwe voorstellen omvatten interne markt en douane-unie, justitie, Euratom, nucleaire veiligheid en ontmanteling, Ignalina-programma, associatie met Landen en Gebieden Overzee (LGO’s), Pericles V en twee verordeningen.
Het MFK 2028-2034 heeft een totaalbudget van bijna €2.000 miljard, met focus op concurrentievermogen, defensie, veiligheid, duurzaamheid en cohesie.
Volgende week trapt VLEVA een blogreeks af over het nieuwe MFK. We nemen de voorstellen van de Commissie onder de loep en kijken naar hun impact op Vlaanderen.
Op 3 september 2025 heeft de Europese Commissie 7 nieuwe sectorale voorstellen gepresenteerd voor het Meerjarig Financieel Kader (MFK) 2028-2034. Het pakket omvat de volgende programma’s::
Programma voor de interne markt en de douane-unie
Justitieprogramma
Euratom-onderzoeks- en opleidingsprogramma
Instrument voor samenwerking inzake nucleaire veiligheid en ontmanteling
Steunprogramma voor de ontmanteling van de kerncentrale in Ignalina (Litouwen)
Besluit inzake de associatie met de Landen en Gebieden Overzee (LGO’s)
Pericles V-programma (incl. twee nieuwe verordeningen)
Tijdens een persconferentie benadrukte Commissaris Michael McGrath vooral het belang van de voorstellen rond de interne markt en douane-unie en het Justitieprogramma.
Met dit tweede pakket sectorale voorstellen is het Commissievoorstel voor de EU-langetermijnbegroting 2028-2034 volledig. In totaal gaat het om bijna €2.000 miljard, goed voor gemiddeld 1,26% van het EU-bni. De begroting legt de nadruk op concurrentievermogen, defensie, veiligheid, duurzaamheid en cohesie. Ze moet de EU flexibeler maken om sneller te reageren op nieuwe uitdagingen, en tegelijk eenvoudiger en beter toegankelijk worden voor burgers, bedrijven en overheden.
Via nationale en regionale partnerschapsplannen worden investeringen en hervormingen afgestemd op lokale behoeften, terwijl er ook extra middelen voorzien zijn voor innovatie, sterke toeleveringsketens en schone technologie. Tot slot voorziet het voorstel een nieuwe mix van eigen middelen die de EU de nodige financiële slagkracht moet geven zonder de nationale begrotingen onnodig te belasten.
"Met dit pakket ronden we een begrotingsvoorstel af dat de Europese prioriteiten voor het volgende decennium weerspiegelt. Het geeft de Unie de middelen om te investeren in concurrentievermogen, veerkracht en veiligheid, en zo te bouwen aan een onafhankelijker en welvarender Europa."— Piotr Serafin, commissaris voor Begroting, Fraudebestrijding en Publiek Bestuur, 3 september 2025
Hieronder lichten we de inhoud van de nieuwe voorstellen toe en bekijken we hun mogelijke impact. Deze juridische teksten moeten samen bijdragen aan een sterker, veiliger en concurrerend Europa.
Het nieuwe programma voor de interne markt en de douane-unie moet de eengemaakte markt versterken. Het pakt grensoverschrijdende barrières tussen EU-lidstaten aan, bevordert de samenwerking tussen nationale administraties en voorziet in een sterker kader voor consumentenbescherming, standaardisatie en fraudebestrijding. Ook de ontwikkeling van officiële Europese statistieken maakt deel uit van dit programma, cruciaal voor goed onderbouwd beleid.
Met een budget van 6,2 miljard euro, dubbel zoveel als in de huidige periode, worden vijf bestaande programma’s samengebracht in één strategie: het Interne Marktprogramma, Douane, het Instrument voor douanecontroles, Fiscalis en het EU-antifraudeprogramma. Dat zorgt voor meer synergie, flexibeler gebruik van middelen en efficiëntere bescherming van de economische en financiële belangen van de EU. Lidstaten profiteren rechtstreeks van extra steun voor capaciteitsopbouw, samenwerking en vereenvoudigde procedures.
Het nieuwe Justitieprogramma krijgt bijna 800 miljoen euro, meer dan dubbel zoveel als in de periode 2021-2027. Het bouwt voort op de positieve resultaten van 2021-2027 en blijft inzetten op het versterken van de Europese rechtsruimte die steunt op rechtsstaat, wederzijds vertrouwen en erkenning. Het programma bevordert justitiële samenwerking in burgerlijke en strafzaken, grensoverschrijdende erkenning van rechterlijke beslissingen en de strijd tegen corruptie.
Ook de opleiding van rechters en juridisch personeel wordt uitgebreid, zodat er een gezamenlijke Europese rechtscultuur ontstaat. Met een forse investering in digitalisering wordt het makkelijker om nationale rechtssystemen te koppelen, gegevens veilig uit te wisselen en online rechtsprocedures te versnellen. Zo moeten burgers en bedrijven sneller en inclusiever toegang krijgen tot justitie.
De Commissie stelt voor om bijna 6,7 miljard euro te voorzien tot 2032 voor het Euratom-onderzoeks- en opleidingsprogramma, in totaal 9,8 miljard voor de periode 2028-2034. De middelen gaan naar veiligheid en beveiliging van kerntechnologie, radioactief afvalbeheer, stralingsbescherming en medische toepassingen.
Meer dan de helft van het budget gaat naar de Europese bijdrage aan ITER, het grootste project voor onderzoek naar kernfusie ter wereld. ITER is de eerste op commerciële schaal gebouwde grootschalige faciliteit die moet aantonen dat kernfusie een haalbare, koolstofvrije energiebron kan worden. Dit is niet alleen een belangrijke stap voor de Europese energietransitie, maar ook een strategische investering die de Europese hightechindustrie en kennis rond fusietechnologie versterkt.
Het programma moet Europa de nodige vaardigheden en technologische voorsprong geven om zijn industriële leiderschap en strategische autonomie in de nucleaire sector te behouden.
Om de nucleaire veiligheid verder te versterken, wil de Commissie een nieuw instrument oprichten dat bijna 1 miljard euro bundelt voor samenwerking en ontmanteling. Daarmee worden bestaande programma’s voor internationale samenwerking en de ontmanteling van centrales samengebracht in één kader. Tegelijk blijft het Ignalina-programma bestaan, dat Litouwen ondersteunt bij de ontmanteling van zijn kerncentrale met Tsjernobyl-type reactoren. Dit omvat het demonteren van installaties, veilig beheer van radioactief afval en herstel van de site.
Het programma focust op het veilig ontmantelen en ontsmetten van installaties, het beheer van radioactief afval en het herstel van de site. Het levert bovendien kennis op die ook elders in Europa kan worden gebruikt voor de ontmanteling van reactoren met grafietkernen. Zo worden niet alleen de lokale veiligheid en volksgezondheid verbeterd, maar ook de veerkracht van de Europese energie-infrastructuur.
Het programma levert ook waardevolle kennis op voor de ontmanteling van andere Europese reactoren met grafietkernen. Zo draagt het bij aan hogere veiligheidsniveaus, de bescherming van de bevolking en het milieu, en de versterking van kritieke energie-infrastructuur.
Ook de steun aan de 13 Landen en Gebieden Overzee (LGO’s), waaronder Groenland, wordt opgevoerd. Met bijna 1 miljard euro – dubbel zoveel als in de vorige periode – onderstreept de Commissie het geopolitieke en strategische belang van deze gebieden als buitenposten van de EU.
Het nieuwe besluit vereenvoudigt de structuur door de steun voor Groenland en de overige LGO’s te bundelen.
Het Pericles V-programma blijft bestaan en krijgt een verhoogd budget van 7 miljoen euro. Het programma helpt de euro beschermen tegen vervalsing en fraude, en speelt tegelijk in op nieuwe uitdagingen zoals de komst van de digitale euro en de opmars van artificiële intelligentie.
Nationale en Europese autoriteiten worden ondersteund via opleidingen, uitwisselingen en nauwe samenwerking. Zo moet het programma het vertrouwen van burgers en bedrijven in de integriteit van de euro versterken.
Het algemene voorstel voor het MFK 2028-2034 werd al aangenomen op 16 juli 2025. Met deze nieuwe voorstellen is de publicatie van de MFK-dossiers door de Commissie afgerond. De volgende stap is dat het hele pakket wordt besproken door de Raad en het Europees Parlement.
Volgens artikel 312 VWEU wordt het MFK aangenomen als verordening via een bijzondere wetgevingsprocedure: de Raad beslist unaniem en het Europees Parlement moet instemming geven met een absolute meerderheid.
De ex-post openbare raadplegingen over het volgende MFK lopen tot 24 oktober 2025, maar kunnen nog worden verlengd tot alle documenten in de officiële EU-talen beschikbaar zijn.
Het voorstel voor de EU-langetermijnbegroting 2028-2034 ligt nu volledig op tafel. De komende maanden starten de onderhandelingen tussen de lidstaten en het Europees Parlement.VLEVA volgt dit proces nauwgezet en zal regelmatig updates geven.
NIEUW: Vanaf volgende week starten we bovendien met een blogreeks waarin we de verschillende onderdelen van het Commissievoorstel verder uitlichten en analyseren. Daarbij kijken we telkens naar de mogelijke impact voor Vlaanderen. Zo krijgen overheden, bedrijven en organisaties tijdig inzicht in de kansen en uitdagingen die deze nieuwe EU-begroting met zich meebrengt.
