23 mei 2025 - door Hazel Tyssen
Deze blog is het laatst geüpdate op 14/07/2025
De internationale handel beleeft woelige tijden. Trump’s zogenaamde ‘Liberation Day’ op 2 april zorgde wereldwijd voor onrust. De EU, exclusief bevoegd voor handel, komt in actie om haar economische belangen te beschermen en zoekt een evenwichtige reactie op de Amerikaanse invoertarieven. Tegelijk ziet ze de crisis als een kans om handelsrelaties met andere partners te versterken. De EU-VK deal die deze week gesloten werd, is daar een goed voorbeeld van.
In deze blog lees je meer over:
De tarievenoorlog tussen de VS en de EU
De zoektocht naar nieuwe strategische partners
De hernieuwde samenwerking met het VK
De stand van zaken met Mercosur, India, Australië en andere partners
Reacties vanuit Vlaanderen
Trump’s ‘Liberation Day’ lijkt alweer even achter ons, maar de gevolgen zijn nog springlevend. De tarievenoorlog tussen de VS en de EU sleept zich de zomer in. Reeds ingevoerde maatregelen worden weergegeven in vet.
Even recapituleren:
10 februari 2025: De VS voert 25% importtarieven op staal en aluminium in.
26 maart 2025: Nieuwe tarieven van 25% op auto’s en auto-onderdelen worden aangekondigd.
2 april 2025 – 'Liberation Day': President Trump kondigt een algemeen invoertarief van minstens 10% op alle import aan. Voor landen met een "oneerlijk handelsvoordeel" geldt een ‘wederkerig’ tarief. Voor de EU komt dat neer op 20%.
9 april 2025: Een tijdelijke pauze van 90 dagen op de wederkerige tarieven wordt ingesteld, om onderhandelingen mogelijk te maken. Het basistarief van 10% blijft wel van kracht. De verhoogde tarieven van 25% op staal, aluminium, auto’s en auto-onderdelen blijven eveneens gelden.
23 april 2025: De VS dreigt met een verhoging van het wederkerige tarief naar 50% vanaf 9 juli, wegens “gebrek aan vooruitgang” in de gesprekken met de EU.
30 mei 2025: Trump verrast opnieuw door de 25% tarieven op staal en aluminium te verdubbelen naar 50%, vanaf woensdag 4 juni.
7 juli 2025: De tijdelijke pauze van 90 dagen op de wederkerige tarieven wordt verlengd tot 1 augustus.
Laatste stand van zaken:
12 juli 2025: De VS kondigt aan dat vanaf 1 augustus het wederkerige tarief voor de EU op 30% komt te liggen. Eventuele vergeldingsmaatregelen door de EU zullen bovenop dit tarief worden opgeteld.
De Europese Unie blijft inzetten op onderhandelingen met Washington, maar treft tegelijk voorbereidingen voor vergeldingsmaatregelen mochten de onderhandelingen geen resultaat opleveren.
> De Commissie heeft al een eerste pakket tegenmaatregelen klaarliggen als reactie op de 25%-heffingen op staal en aluminium. De invoering daarvan werd aanvankelijk uitgesteld tot 14 juli, om tijdens de pauze ruimte te laten voor onderhandelingen over de wederkerige tarieven. Inmiddels is dat uitstel, samen met de pauze verlengd tot 1 augustus. Met dit eerste pakket wordt voor 21 miljard euro aan Amerikaanse import geviseerd.
> Tegelijk werkt de EU achter de schermen aan aanvullende tegenmaatregelen, gericht op de wederkerige tarieven die de VS vanaf augustus op Europese producten wil heffen. Dit tweede pakket viseert nog eens 72 miljard euro aan Amerikaanse import (zie bijlage).
Als open en exportgerichte regio, dreigen de tarieven Vlaanderen hard te raken. Het is daarom voor Vlaanderen zeer belangrijk dat de EU, naast een passende tegenreactie, ook op zoek gaat naar nieuwe afzetmarkten en onze eigen interne markt verder verdiept.
🗣️ “De manier waarop president Trump Europa behandelt, maakt het voor ons des te duidelijker dat we moeten investeren in onze eigen kracht: het voltooien van de interne markt, het verminderen van administratieve rompslomp voor ondernemers, het opbouwen van strategische autonomie en het versnellen van onze wereldwijde handelsrelaties.” - Europarlementslid Hilde Vautmans (Open Vld)
🗣️ “Trump zit recht in de zakken van de mensen. Met zijn tarievenpolitiek wakkert hij inflatie aan, doet hij bedrijven pijn en raakt hij de globale economie. Hij duwt de prijzen omhoog en de koopkracht en concurrentiekracht omlaag. We gaan dit allemaal voelen.” - Europarlementslid Kathleen Van Brempt (Vooruit)
🗣️ “De nieuwe invoerheffingen zijn erger dan we vooraf hadden gevreesd. Dit is een economische mokerslag voor onze Vlaamse export. De maatregelen kunnen een mogelijke negatieve impact van 12 miljard euro op ons land hebben. We roepen onze regeringen en de Europese Unie op om geen wereldwijde handelsoorlog op gang te brengen, en tegenmaatregelen te nemen die proportioneel en gericht zijn.” - Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder, VOKA (VLEVA-lid)
De oplopende spanningen met de VS benadrukken voor de EU het belang van sterke en betrouwbare handelsrelaties. De EU richt haar blik op hechtere samenwerking met zowel buurlanden als opkomende markten.
Op 19 mei 2025 vond in Londen de eerste EU-VK-top plaats sinds de Brexit. In een veranderend en complex geopolitiek landschap spraken de EU en het VK af om nauwer samen te werken voor de veiligheid van hun burgers, de welvaart van hun economieën en de vrede in Europa.
Tijdens de top ondertekenden de partijen drie belangrijke documenten: een gezamenlijke verklaring (Joint Statement), een veiligheid- en defensiepact, en een akkoord over toekomstige samenwerking (Common Understanding).
1) Joint Statement
In hun gezamenlijke verklaring benadrukken de EU en het VK hun gedeelde waarden en hun steun voor een multilaterale, op regels gebaseerde wereldorde. Ze willen samenwerken aan wereldwijde stabiliteit. De prioriteiten zijn duidelijk: een einde aan de oorlogen in Oekraïne en Gaza, stabiliteit in de Westelijke Balkan, een doeltreffende aanpak van migratie en meer inzet voor ontwikkelingssamenwerking.
👉 Lees hier het volledige document.
2) Een veiligheid- en defensiepact
De gedeelde visie van het VK en de EU op mondiale uitdagingen vraagt om een gezamenlijke aanpak op het vlak van veiligheid en defensie. Het nieuwe pact steunt op systematische dialoog en overleg, met coördinatie over onder andere sancties, vredesopbouw, maritieme-, ruimte-, en cyberveiligheid, en andere veiligheidsdomeinen.
Het pact maakt ook de weg vrij voor een bijkomende overeenkomst, waarbij de Britse defensie-industrie kan deelnemen aan Europese defensieopdrachten en verhoogde investeringen via het nieuwe SAFE-fonds. Voor de EU betekent dit een nauwere samenwerking met een militaire grootmacht in Europa.
👉 Lees hier het volledige document.
3) Een vernieuwde agenda voor EU-VK samenwerking
In de Common Understanding hebben de EU en het VK de domeinen vastgelegd waarin ze hun samenwerking willen verdiepen:
Visserij: volledige wederzijdse toegang tot elkaars viswateren tot 30 juni 2038.
Sanitaire/fytosanitaire regels (SPS): versoepeling of vrijstelling van controles op de export van agrovoedingsproducten.
(Jeugd)mobiliteit: onderhandelingen over Britse deelname aan Erasmus+ en snellere grenspassage via e-gates.
Energie: integratie van de energiemarkten voor snellere en goedkopere energiestromen.
Milieu: koppeling van de Europese en Britse emissiehandelssystemen (ETS).
Justitie & veiligheid: nauwere samenwerking met Europol en betere uitwisseling van gegevens zoals DNA, vingerafdrukken en strafregisters.
Migratie: sterkere samenwerking rond grensbewaking en de aanpak van visummisbruik.
👉 Lees hier het volledige document.
De EU en het VK spraken ook af om jaarlijks een top te organiseren, halfjaarlijks overleg te houden over buitenlands beleid en veiligheid, en regelmatig af te stemmen over gedeelde strategische belangen.
De deal die nu gesloten is, komt bovenop het bestaande terugtrekkingsakkoord en het handels- en samenwerkingsakkoord. Onder dat laatste valt ook een akkoord over concurrentie, dat binnenkort wordt ondertekend.
🗣️ “De EU-VK top biedt reeële kansen voor onze Vlaamse economie, net nu we alle mogelijkheden tot differentiatie van onze afzetmarkten moeten benutten.” - Vlaams minister-president Matthias Diependaele
🗣️ “Voor Vlaanderen is visserij een bijzonder gevoelig dossier. Het veiligstellen van toegang tot Britse wateren is essentieel voor het voortbestaan van de Vlaamse visserijsector, die sterk afhankelijk is van deze visgronden. Door visserij te koppelen aan andere thema’s zoals energie en defensie, moet Europa zijn onderhandelingspositie versterken.” - Europees Parlementslid Wouter Beke (cd&v)
🗣️ "Deze doorbraak is van groot belang voor kmo's die actief zijn in de export & import van landbouwproducten, bloemen, planten en andere bederfelijke waar. Sinds de Brexit ondervonden zij aanzienlijke hinder door douanecontroles, wachttijden en extra administratieve lasten" - Emiel Neyrinck, adviseur internationaal ondernemen, Unizo (VLEVA-lid)
De geopolitieke context geeft de EU ook een nieuwe push om vastgelopen handelsovereenkomsten nieuw leven in te blazen en nieuwe akkoorden te sluiten.
Hieronder vind je een kort overzicht van de lopende dossiers:
> MERCOSUR
Onderhandelingen afgerond op 6 december 2024.
Meerdere lidstaten (o.a. Frankrijk, Polen) wijzen het akkoord in zijn huidige vorm af.
In het licht van de Amerikaanse tarieven wordt er gezocht naar constructieve oplossingen om het akkoord niet volledig te blokkeren. De Commissie werkt intussen aan extra waarborgen in het akkoord voor de Europese landbouwsector.
De Commissie zal het finale akkoord presenteren aan de Raad voor handtekening en conclusie tegen het einde van de zomer.
De finalisering van het akkoord is een topprioriteit voor het Deense voorzitterschap. Verwachte stemming in de Raad voor het einde van het jaar.
> Verenigde Arabische Emiraten
Strategische stap richting versterking van handelsrelaties in de Golfregio.
Start van onderhandelingen op 26 mei 2025.
Eerste onderhandelingsronde vond plaats op 24 juni 2025.
> India
Hervatting onderhandelingen in juni 2022.
Doel is om het akkoord af te sluiten tegen eind 2025.
De onderhandelingen tussen beide partijen zijn volop aan de gang. Het voornaamste knelpunt is de strenge Europese klimaatwetgeving, en dan vooral het mechanisme voor koolstofcorrectie aan de grens (CBAM). Landbouw werd reeds uitgesloten van het akkoord.
De volgende onderhandelingsronde vindt plaats in juli 2025.
> Australië
Onderhandelingen gestart in 2018.
Gesprekken vastgelopen in oktober 2023.
Australische verkiezingen op 3 mei 2025 en de Amerikaanse tarievenoorlog gaven onderhandelingen een nieuwe impuls. Er blijft voorlopig onenigheid bestaan over de landbouw en met name over beschermde geografische aanduidingen.
> Zuid-Oost Azië
De EU wil haar economische rol in de ASEAN-regio versterken.
Maleisië: hervatting gesprekken, de meest recente onderhandelingsronde vond plaats op 30 juni - 4 juli 2025.
Thailand : onderhandelingen hervat en verlopen vlot. Volgende onderhandelingsronde zal eind september plaatsvinden.
Filipijnen: Onderhandelingen hervat en verlopen vlot. Volgende onderhandelingsronde gepland in oktober 2025.
Indonesië: Politiek akkoord bereikt op 13 juli 2025. Formele afronding van de onderhandelingen in september 2025.
Singapore: digitale handelsovereenkomst getekend door beide partijen op 7 mei 2025.
VLEVA volgt de handelsontwikkelingen op de voet en brengt verslag uit zodra er akkoorden gesloten worden.
De Europese handelskaart wordt hertekend. Terwijl spanningen met de VS oplopen, bouwt de EU actief aan nieuwe allianties. Vlaanderen, als exportgerichte regio, heeft alle belang bij een sterk Europees handelsbeleid. VLEVA blijft deze evoluties van dichtbij volgen.
Persbericht Raad: EU-VK ‘Joint Statement’
Persbericht Europese Commissie: maatregelen tegen VS invoerheffingen op staal en aluminium
Persbericht Europese Commissie: pauze tegenmaatregelen
