23 mei 2025 - door Hazel Tyssen
Deze blog is het laatst geüpdate op 05/08/2025
De internationale handel beleeft woelige tijden. Trump’s zogenaamde ‘Liberation Day’ op 2 april zorgde wereldwijd voor onrust. De EU, exclusief bevoegd voor handel, komt in actie om haar economische belangen te beschermen en zoekt een evenwichtige reactie op de Amerikaanse invoertarieven. Tegelijk ziet ze de crisis als een kans om handelsrelaties met andere partners te versterken. De EU-VK deal die deze week gesloten werd, is daar een goed voorbeeld van.
In deze blog lees je meer over:
De tarievenoorlog tussen de VS en de EU
De zoektocht naar nieuwe strategische partners
De hernieuwde samenwerking met het VK
De stand van zaken met Mercosur, India, Australië en andere partners
Reacties vanuit Vlaanderen
Trump’s ‘Liberation Day’ lijkt alweer even achter ons, maar de gevolgen zijn nog springlevend. De tarievenoorlog tussen de VS en de EU sleept zich de zomer in. Op 27 juli 2025 werd er een deal bereikt tussen de twee economische grootmachten.
De Europese Unie bleef sterk inzetten op onderhandelingen met Washington, maar trof tegelijk voorbereidingen voor vergeldingsmaatregelen mochten de onderhandelingen geen resultaat opleveren.
De Commissie had al een eerste pakket tegenmaatregelen klaarliggen als reactie op de 25%-heffingen op staal en aluminium. Met dit eerste pakket wordt voor 21 miljard euro aan Amerikaanse import geviseerd.
Tegelijk werkte de EU achter de schermen aan aanvullende tegenmaatregelen, gericht op de wederkerige tarieven die de VS vanaf augustus op Europese producten wil heffen. Dit tweede pakket viseert nog eens 72 miljard euro aan Amerikaanse import (zie bijlage).
> Beide pakketten zijn door de deal voorlopig opgeborgen.
Op 27 juli 2025 bereiken de EU en de VS een politiek akkoord over handelstarieven.
Vanaf 7 augustus geldt er één overkoepelend tariefplafond van 15% op alle EU-goederen, inclusief auto’s, auto-onderdelen. Er is nog onduidelijkheid over mogelijke toekomstige tarieven op halfgeleiders en farmaceutica.
Voor sommige strategische sectoren zoals vliegtuigen, bepaalde chemische stoffen, generieke geneesmiddelen en natuurlijke grondstoffen worden de tarieven teruggebracht naar het niveau van vóór januari.
Beide partijen gaan de staal-, aluminium- en kopersector beschermen via invoerquota. Voorlopig geldt nog een tarief van 50%.
De EU opent haar markt voor bepaalde Amerikaanse visserij- en landbouwproducten, onder strikte quota, terwijl gevoelige sectoren beschermd blijven.
De EU zal voor miljarden dollars aan defensiemateriaal en fossiele brandstoffen aankopen uit de VS, en miljarden investeren in de VS.
De precieze uitwerking van het akkoord wordt vastgelegd in een nog te publiceren gezamenlijke verklaring. VLEVA-lid Voka heeft alvast alle details over de tarieven en de deal hier overzichtelijk gebundeld.
Als open en exportgerichte regio dreigt Vlaanderen zwaar getroffen te worden door de nieuwe tarieven. Daarom is het cruciaal dat de EU, naast het akkoord met de VS, blijft inzetten op nieuwe exportmarkten en een sterkere interne markt.
De deal met de VS leidde tot gemengde reacties:
🗣️ "Dit handelsakkoord biedt voorspelbaarheid voor onze bedrijven, maar de invoering van een tarief van 15% op meerdere sectoren, kan een potentiële tarieflast van 4,46 miljard euro betekenen. Een akkoord is een stap vooruit, maar absoluut geen eindpunt. Onze Vlaamse belangen staan voorop en we blijven waakzaam bij de concrete uitvoering van dit handelsakkoord." - Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA)
🗣️"Een algemene importheffing van 15% is slecht nieuws voor onze bedrijven die exporteren naar de VS, maar het is wel beter dan het scenario van eenzijdige en oplopende tarieven tot 30% waarmee Trump nog een paar weken terug mee dreigde. We zijn opgelucht dat er uiteindelijk een akkoord is gesloten. In de huidige geopolitieke context is een akkoord altijd beter dan chaos. Met de deal vermijden we Europese tegenmaatregelen die ook onze economie pijn zouden doen.” - Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder, Voka (VLEVA-lid)
🗣️ "Fevia neemt nota van dit akkoord, dat een einde maakt aan een lange periode van onzekerheid voor Belgische voedingsbedrijven. De duidelijkheid is welkom en biedt de sector ruimte om opnieuw met meer zekerheid vooruit te plannen. Toch is het invoeren van een douanerecht van 15% een serieuze bezorgdheid, zeker voor bedrijven en subsectoren met een sterke export naar de Amerikaanse markt." - Fevia (VLEVA-lid)
🗣️ Een akkoord is beter dan geen akkoord, en een tarief van 15% is beter dan een van 30%. Het had dus slechter gekund, maar goed is dit zeker niet. Het is wel positief dat verdere escalatie is vermeden. De aanhoudende onzekerheid heeft al maandenlang een negatieve impact op het investeringsklimaat en de wereldhandel. Toch blijft voorzichtigheid geboden: voor farma en chemie dienen de tariefdetails de komende weken verder uitgewerkt te worden. We rekenen op gezond verstand en zo weinig mogelijk handelsbarrières." - Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder, Essenscia (VLEVA-lid)
🗣️ "Niemand wordt beter van een handelsoorlog. Maar dat betekent niet dat elke deal een goede deal is. En op het eerste zicht zijn er heel wat signalen om zeer kritisch te zijn over het huidige akkoord. Het basisprobleem blijft dat Trump's tarieven illegaal zijn en ingaan tegen zowat elke handelsregel die er is. In plaats van daar een duidelijke rode lijn tegenover te zetten, tegenmaatregelen te nemen én juridische actie te ondernemen, buigt Europa voor deze brutale machtspolitiek. Deze deal maakt Europa niet sterker, maar afhankelijker." - Europarlementslid Kathleen Van Brempt (Vooruit)
De oplopende spanningen met de VS benadrukken voor de EU het belang van sterke en betrouwbare handelsrelaties. De EU richt haar blik op hechtere samenwerking met zowel buurlanden als opkomende markten.
Op 19 mei 2025 vond in Londen de eerste EU-VK-top plaats sinds de Brexit. In een veranderend en complex geopolitiek landschap spraken de EU en het VK af om nauwer samen te werken voor de veiligheid van hun burgers, de welvaart van hun economieën en de vrede in Europa.
Tijdens de top ondertekenden de partijen drie belangrijke documenten: een gezamenlijke verklaring (Joint Statement), een veiligheid- en defensiepact, en een akkoord over toekomstige samenwerking (Common Understanding).
1) Joint Statement
In hun gezamenlijke verklaring benadrukken de EU en het VK hun gedeelde waarden en hun steun voor een multilaterale, op regels gebaseerde wereldorde. Ze willen samenwerken aan wereldwijde stabiliteit. De prioriteiten zijn duidelijk: een einde aan de oorlogen in Oekraïne en Gaza, stabiliteit in de Westelijke Balkan, een doeltreffende aanpak van migratie en meer inzet voor ontwikkelingssamenwerking.
👉 Lees hier het volledige document.
2) Een veiligheid- en defensiepact
De gedeelde visie van het VK en de EU op mondiale uitdagingen vraagt om een gezamenlijke aanpak op het vlak van veiligheid en defensie. Het nieuwe pact steunt op systematische dialoog en overleg, met coördinatie over onder andere sancties, vredesopbouw, maritieme-, ruimte-, en cyberveiligheid, en andere veiligheidsdomeinen.
Het pact maakt ook de weg vrij voor een bijkomende overeenkomst, waarbij de Britse defensie-industrie kan deelnemen aan Europese defensieopdrachten en verhoogde investeringen via het nieuwe SAFE-fonds. Voor de EU betekent dit een nauwere samenwerking met een militaire grootmacht in Europa.
👉 Lees hier het volledige document.
3) Een vernieuwde agenda voor EU-VK samenwerking
In de Common Understanding hebben de EU en het VK de domeinen vastgelegd waarin ze hun samenwerking willen verdiepen:
Visserij: volledige wederzijdse toegang tot elkaars viswateren tot 30 juni 2038.
Sanitaire/fytosanitaire regels (SPS): versoepeling of vrijstelling van controles op de export van agrovoedingsproducten.
(Jeugd)mobiliteit: onderhandelingen over Britse deelname aan Erasmus+ en snellere grenspassage via e-gates.
Energie: integratie van de energiemarkten voor snellere en goedkopere energiestromen.
Milieu: koppeling van de Europese en Britse emissiehandelssystemen (ETS).
Justitie & veiligheid: nauwere samenwerking met Europol en betere uitwisseling van gegevens zoals DNA, vingerafdrukken en strafregisters.
Migratie: sterkere samenwerking rond grensbewaking en de aanpak van visummisbruik.
👉 Lees hier het volledige document.
De EU en het VK spraken ook af om jaarlijks een top te organiseren, halfjaarlijks overleg te houden over buitenlands beleid en veiligheid, en regelmatig af te stemmen over gedeelde strategische belangen.
De deal die nu gesloten is, komt bovenop het bestaande terugtrekkingsakkoord en het handels- en samenwerkingsakkoord. Onder dat laatste valt ook een akkoord over concurrentiezaken.
🗣️ “De EU-VK top biedt reeële kansen voor onze Vlaamse economie, net nu we alle mogelijkheden tot differentiatie van onze afzetmarkten moeten benutten.” - Vlaams minister-president Matthias Diependaele
🗣️ “Voor Vlaanderen is visserij een bijzonder gevoelig dossier. Het veiligstellen van toegang tot Britse wateren is essentieel voor het voortbestaan van de Vlaamse visserijsector, die sterk afhankelijk is van deze visgronden. Door visserij te koppelen aan andere thema’s zoals energie en defensie, moet Europa zijn onderhandelingspositie versterken.” - Europees Parlementslid Wouter Beke (cd&v)
🗣️ "Deze doorbraak is van groot belang voor kmo's die actief zijn in de export & import van landbouwproducten, bloemen, planten en andere bederfelijke waar. Sinds de Brexit ondervonden zij aanzienlijke hinder door douanecontroles, wachttijden en extra administratieve lasten" - Emiel Neyrinck, adviseur internationaal ondernemen, Unizo (VLEVA-lid)
De geopolitieke context geeft de EU ook een nieuwe push om vastgelopen handelsovereenkomsten nieuw leven in te blazen en nieuwe akkoorden te sluiten.
Hieronder vind je een kort overzicht van de lopende dossiers:
> MERCOSUR
Onderhandelingen afgerond op 6 december 2024.
De Commissie zal het finale akkoord presenteren aan de Raad voor handtekening en conclusie tegen het einde van de zomer 2025. Ondertussen werkt ze aan extra waarborgen in het akkoord voor de Europese landbouwsector.
Meerdere lidstaten (o.a. Frankrijk, Polen, Nederland, Oostenrijk, Ierland ) wijzen het akkoord in zijn huidige vorm af. In het licht van de Amerikaanse tarieven wordt er gezocht naar constructieve oplossingen om het akkoord niet volledig te blokkeren.
De finalisering van het akkoord is een topprioriteit voor het Deense voorzitterschap. Verwachte stemming in de Raad voor het einde van het jaar.
> Verenigde Arabische Emiraten
Strategische stap richting versterking van handelsrelaties in de Golfregio.
Start van onderhandelingen op 26 mei 2025.
Eerste onderhandelingsronde vond plaats op 24 juni 2025. Verdere onderhandelingen worden verwacht in september 2025.
> India
Hervatting onderhandelingen in juni 2022.
Doel is om het akkoord af te sluiten tegen eind 2025.
De onderhandelingen tussen beide partijen zijn volop aan de gang. Het voornaamste knelpunt is de strenge Europese klimaatwetgeving, en dan vooral het mechanisme voor koolstofcorrectie aan de grens (CBAM). Landbouw werd reeds uitgesloten van het akkoord.
De 12de onderhandelingsronde vond plaats in juli 2025. De volgende ronde vindt plaats in de week van 8 september 2025.
> Australië
Onderhandelingen gestart in 2018.
Gesprekken vastgelopen in oktober 2023.
Australische verkiezingen op 3 mei 2025 en de Amerikaanse tarievenoorlog gaven onderhandelingen een nieuwe impuls. Er blijft voorlopig onenigheid bestaan over de landbouw en met name over beschermde geografische aanduidingen.
> Zuid-Oost Azië
De EU wil haar economische rol in de ASEAN-regio versterken.
Maleisië: hervatting gesprekken, de meest recente onderhandelingsronde vond plaats op 30 juni - 4 juli 2025. Volgende ronde verwacht in november 2025.
Thailand : onderhandelingen hervat en verlopen vlot. Volgende onderhandelingsronde zal eind september plaatsvinden.
Filipijnen: Onderhandelingen hervat en verlopen vlot. Volgende onderhandelingsronde gepland in oktober 2025.
Indonesië: Politiek akkoord bereikt op 13 juli 2025. Formele afronding van de onderhandelingen in september 2025.
Singapore: digitale handelsovereenkomst getekend door beide partijen op 7 mei 2025.
VLEVA volgt de handelsontwikkelingen op de voet en brengt verslag uit zodra er akkoorden gesloten worden.
De Europese handelskaart wordt hertekend. Terwijl spanningen met de VS oplopen, bouwt de EU actief aan nieuwe allianties. Vlaanderen, als exportgerichte regio, heeft alle belang bij een sterk Europees handelsbeleid. VLEVA blijft deze evoluties van dichtbij volgen.
Persbericht Raad: EU-VK ‘Joint Statement’
Persbericht Europese Commissie: maatregelen tegen VS invoerheffingen op staal en aluminium
Persbericht Europese Commissie: consultatie over tweede pakket tegenmaatregelen
Persbericht Europese Commissie: EU-VS deal uitgelegd
