Voorlopig politiek akkoord uitfasering Russische energiebronnen

08 december 2025 - door Ina De Vlieger

Op 3 december 2025 bereikten de Raad en het Europees Parlement een voorlopig politiek akkoord om Russische gasimporten definitief stop te zetten en de resterende olie-invoer uit Rusland versneld uit te faseren. Het akkoord past in REPowerEU 2.0 en moet de energiezekerheid en strategische autonomie van de Unie versterken.

  • De EU stopt uiterlijk op 1 november 2027 volledig met de invoer van Russisch gas, volgens een vaste uitfaseringskalender.

  • Lidstaten moeten diversificatieplannen indienen voor gas en eventuele resterende olie-importen.

  • Nieuwe regels omvatten een opschortingsclausule, geharmoniseerde boetes en een voorafgaande toestemmingsprocedure om omzeiling tegen te gaan.

Belangrijke zaken uit de deal

Timing uitfasering Russische energiebronnen

Russisch gas / LNG

Raad en Europees Parlement leggen een stapsgewijs maar definitief verbod vast op de invoer van Russisch gas. Nieuwe importcontracten zijn verboden zes weken na inwerkingtreding.

Voor bestaande contracten gelden vaste einddata

  • Kortlopende contracten afgesloten vóór 17 juni 2025:

    • LNG: verboden vanaf 25 april 2026

    • Pijpleidinggas: verboden vanaf 17 juni 2026

  • Langlopende contracten

    • LNG: verboden vanaf 1 januari 2027

    • Pijpleidinggas: verboden vanaf 30 september 2027, uiterlijk tot 1 november 2027 bij uitzondering

Russische olie

Er komt nog geen nieuw juridisch olieverbod, maar lidstaten die nog Russische olie invoeren (zoals Hongarije en Slowakije) moeten een diversificatieplan voor olie indienen.

De Europese Commissie kondigde aan begin 2026 een voorstel in te dienen om de resterende Russische olie-importen uiterlijk eind 2027 volledig uit te faseren.

Diversificatieplannen

Alle lidstaten moeten tegen 1 maart 2026 een plan indienen waarin zij toelichten hoe zij hun gasleveranciers diversifiëren en alternatieve infrastructuur en hernieuwbare energie versterken.

Er wordt geen melding gemaakt van het verwachte voorstel over Russisch nucleair brandstof.

Opschortingsclausule en sancties

De regeling bevat een opschortingsclausule die enkel kan worden geactiveerd bij een officiële noodsituatie in een lidstaat, en uitsluitend voor kortlopende contracten.

Bij overtredingen gelden nieuwe, geharmoniseerde maximumboetes, waarbij de lidstaten kunnen kiezen uit drie opties:

  • tot 3,5% van de wereldwijde jaaromzet, of

  • € 40 miljoen, of

  • 300% van de waarde van de in beslag genomen goederen.

Voorafgaande toestemming voor gasimport

Om omzeiling te voorkomen komt er een systeem van voorafgaande toestemming:

  • Voor niet-Russisch gas moet info minstens 5 dagen vóór binnenkomst worden aangeleverd, of 7 dagen via Strandzha 1 (Bulgarije).

  • Voor Russisch gas en contracten in de overgangsperiode geldt een termijn van één maand.

Volgende stappen

  • Het Europees Parlement en de Raad moeten de verordening nog formeel aannemen.

  • Na publicatie in het EU-Publicatieblad treedt de verordening in werking.

  • Lidstaten moeten vervolgens hun diversificatieplannen indienen en het autorisatiesysteem operationaliseren.

Reactie uit Vlaanderen

Europarlementslid Sara Matthieu (Groen) noemt "Dit akkoord is een historische overwinning voor Oekraïne, voor Europa en voor het klimaat – en een slechte dag voor Vladimir Poetin. We houden op met een gevaarlijke autocraat te financieren via de aankoop van fossiele brandstoffen. Enkel door onze energievoorziening meer en meer in eigen handen te nemen, kunnen we soevereiniteit en kracht opbouwen".

Dhr. Dirk De fauw, ondervoorzitter van Haven Antwerpen-Brugge:reageerde eerder geruststellend. Het akkoord zal volgens hem maar een beperkte impact hebben op Zeebrugge, omdat andere gasleveranciers de Russische volumes kunnen vervangen.

Achtergrond

In de Verklaring van Versailles (2022) engageerden EU-leiders zich om de afhankelijkheid van Russische energie af te bouwen. De REPowerEU-routekaart (mei 2025) bouwt hierop verder en kwam er nadat de invoer van Russisch gas in 2024 opnieuw was gestegen. Met dit nieuwe wetgevingsvoorstel wil de Commissie nu bindende maatregelen invoeren om de uitfasering daadwerkelijk te realiseren.

Meer lezen

Persbericht Europese Commissie, 3 december 2025: EU agrees to permanently stop Russian gas imports and phase out Russian oil

Persbericht Europees Parlement, 3 december 2025: Phasing-out imports of Russian gas in the EU: deal with Council

Persbericht Raad van de EU, 3 december 2025: Council and Parliament strike a deal on rules to phase out Russian gas imports