03 juli 2025 - door Ina De Vlieger
Op 2 juli 2025 publiceerde de Europese Commissie haar langverwachte voorstel voor de Europese klimaatdoelstelling voor 2040. Ze stelt voor om de netto broeikasgasemissies tegen 2040 met 90% te verminderen ten opzichte van 1990. De klimaatambitie blijft behouden, maar de Commissie bouwt ook meer flexibiliteit in, onder meer in de vorm van internationale koolstofkredieten. Dit voorstel is een mijlpaal richting klimaatneutraliteit in 2050 en vormt de basis voor de nieuwe EU-bijdrage aan het Akkoord van Parijs.
Voorstel voor bindende 90% emissiereductie tegen 2040 ten opzichte van 1990
Flexibiliteitsmechanismen om lidstaten toe te laten de doelstelling op een haalbare manier te realiseren
Vormt basis voor de nieuwe Europese klimaatbijdrage (NDC) aan het Akkoord van Parijs
Met haar voorstel tot wijziging van de Europese klimaatwet (Verordening 2021/1119) stelt de Commissie een juridisch bindend klimaatdoel voor 2040 voor: een netto-emissiereductie van 90% tegenover het referentiejaar 1990. Het voorstel is gebaseerd op een grondige effectbeoordeling en wetenschappelijk advies, waaronder van het Europees Wetenschappelijk Adviescomité voor Klimaatverandering (ESABCC).
De doelstelling moet richting geven aan het post-2030 EU-beleid en tegelijk investeringszekerheid bieden. De Commissie benadrukt dat het voorstel het Europese concurrentievermogen versterkt, de energieveiligheid verhoogt en innovatie aanjaagt. Ze wil dit realiseren via een pragmatisch, economisch haalbaar en sociaal rechtvaardig pad naar een klimaatneutrale economie tegen 2050.
Om de doelstelling op een haalbare manier te bereiken, introduceert de Commissie drie voorgestelde flexibiliteiten, die vanaf 2036 kunnen worden benut:
Internationale koolstofkredieten: beperkte inzet van kwalitatieve internationale credits (max. 3% van 1990-uitstoot), in overeenstemming met artikel 6 van het Akkoord van Parijs
Permanente binnenlandse CO₂-verwijdering: opname van technologische koolstofverwijdering (zoals onder het ETS) ter compensatie van restuitstoot in moeilijk vermijdbare sectoren
Sectoroverschrijdende flexibiliteit: lidstaten kunnen prestaties in bepaalde sectoren (bv. transport) inzetten om tekorten elders (bv. landgebruik) te compenseren
Deze flexibiliteiten maken deel uit van een breder pakket van 18 elementen dat de Commissie in toekomstige wetgeving wil verankeren (zie blz. 12–13 van COM(2025) 524 final).
Het nieuwe 2040-doel vormt de basis voor de geüpdatete klimaatbijdrage (NDC) die de EU in het kader van het Akkoord van Parijs moet indienen bij de VN-klimaatconventie (UNFCCC). Deze NDC zal tijdig vóór de klimaattop COP30 in november 2025 in Belém (Brazilië) worden ingediend. Naast de 2040-doelstelling zal de Europese NDC ook een indicatieve reductiecijfer voor 2035 bevatten. De Commissie werkt hiervoor nauw samen met het Deens voorzitterschap van de Raad en de lidstaten. NDC’s worden om de vijf jaar geactualiseerd en zijn cruciaal om wereldwijd op koers te blijven richting de 1,5°C-doelstelling.
Het voorstel van de Europese Commissie om tegen 2040 een bindend reductiedoel van 90% voor broeikasgasemissies vast te leggen, leidt tot verdeelde reacties binnen de Europese Raad. Lidstaten zoals Polen en Tsjechië noemen het voorstel “onrealistisch” en waarschuwen dat de transitie enkel haalbaar is met realistische voorwaarden en eerlijke financiering.
Frankrijk had gevraagd om technologieneutraliteit en CBAM-exporteffecten, die nu zijn opgenomen in het voorstel. Duitsland verwelkomde het voorstel, dat grotendeels aansluit bij het Duitse coalitieakkoord.
Ook in het Europees Parlement lopen de meningen uiteen. De Groenen en S&D uiten kritiek op de opname van internationale koolstofkredieten (tot 3% vanaf 2036). Ze vrezen dat dit leidt tot uitbesteding van klimaatinspanningen buiten de EU en binnenlandse investeringen verdringt.
“Dit opent een doos van Pandora aan achterpoortjes,” aldus Tiemo Wölken (S&D).
De ECR-fractie vreest dat grote bedrijven de vruchten plukken van buitenlandse projecten, terwijl kleinere landen en kmo’s de lasten dragen.
De EPP en Renew Europe steunen het voorstel en wijzen op de nood aan flexibiliteit en een koppeling met concurrentievermogen.
Ook Vlaamse Europarlementsleden reageren.
Liesbet Sommen (CD&V, EVP): “Deze duidelijke koers helpt gezinnen om mee te gaan in de transitie én er de vruchten van te plukken.”
Bruno Tobback (Vooruit, S&D): “Bedrijven en gezinnen moeten duidelijkheid en zekerheid krijgen. Dat vereist investeringen in betaalbare en propere energie, innovatie en infrastructuur.”
Benieuwd naar wat de nieuwe klimaatdoelstelling voor 2040 concreet betekent voor beleid, sectoren en burgers? VLEVA en de Minaraad organiseren hierover een infosessie op woensdagnamiddag 24 september 2025.
Prik deze datum alvast in je agenda – meer info volgt snel!
Het voorstel van de Commissie wordt nu besproken in het Europees Parlement en de Raad volgens de gewone wetgevingsprocedure.
Een politiek akkoord over de klimaatdoelstelling wordt verwacht op de buitengewone Milieuraad van 18 september 2025, voorafgaand aan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Dit is nodig om tijdig de nieuwe Europese NDC (klimaatbijdrage) te kunnen indienen voor de volgende klimaattop COP30 in Belém (Brazilië) in november.
De Europese klimaatwet, in werking sinds juli 2021, legt het wettelijk kader vast voor de transitie naar klimaatneutraliteit tegen 2050. Ze bevat een tussentijdse doelstelling voor 2030 (–55% netto-emissiereductie) en verplicht de Commissie om na de eerste wereldwijde stocktake van het Akkoord van Parijs (december 2023) een voorstel in te dienen voor een intermediaire klimaatdoelstelling voor 2040. Het nieuwe voorstel komt tegemoet aan deze verplichting en vertaalt de internationale klimaatengagementen van de EU in bindende doelstellingen en instrumenten.
Persbericht Europese Commissie over de 2040-klimaatdoelstelling– 2 juli 2025
Mededeling van de Europese Commissie over de wijziging van de Klimaatwet met 2040-doelstelling - COM(2025) 524 final
Factsheet over EU 2040-klimaatdoel (overzichtelijke 1-pager in het Engels), zie bijlage
.png)
