27 juni 2025 - door Paula Verschaeve
Op 25 juni 2025 stelde de Europese Commissie het nieuwe staatssteunkader voor: het Clean Industrial Deal State Aid Framework (CISAF). Dit kader richt zich op steun aan energie-intensieve sectoren, de uitbouw van duurzame technologie-installaties en het versnellen van hernieuwbare energie en koolstofarme brandstoffen.
Hoe de Commissie de steun die nationale overheden aan bedrijven willen geven de komende jaren zal beoordelen, ligt vast in een nieuw regelgevend kader voor staatssteun.
Het Clean Industrial Deal State Aid Framework (CISAF) loopt van 25 juni 2025 tot en met 31 december 2030 en heft het tijdelijke crisis- en transitiekader op.
De bezorgdheid dat lidstaten met meer geld voor oneerlijke concurrentie zullen zorgen, blijft.
-Background.jpg)
Eenvoudigere staatssteunregels zijn een belangrijk luik van de Clean Industrial Deal. Daarom heeft de Europese Commissie op 25 juni 2025 haar nieuw staatssteunkader - het Clean Industrial Deal State Aid Framework (CISAF) - toegelicht. Dit kader moet lidstaten helpen om te investeren in schone energie en schone technologie en het koolstofvrij maken van de industrie.
Het nieuwe regelgevende kader voor staatssteun legt helder vast wanneer en hoe nationale overheden financiële steun kunnen geven aan industriële groene projecten. Het is een kaderregeling: steun moet nog steeds worden aangemeld en goedgekeurd door de Commissie. De CISAF moet gebruiksvriendelijker zijn, zodat steun sneller goedgekeurd kan worden. Er is geen sprake van EU-financiering, maar wel van nationale of regionale financiering.
Het recent gepubliceerde staatssteunkader zal tot 31 december 2030 van kracht zijn. Dit geeft overheden en bedrijven duidelijkheid op lange termijn. Het nieuwe kader vervangt het tijdelijke crisis- en transitiekader (Temporary Crisis and Transition Framework), dat sinds 2022 van kracht was.
Het Clean Industrial Deal State Aid Framework (CISAF) vereenvoudigt de staatssteunregels op belangrijke gebieden:
De uitrol van hernieuwbare energie & koolstofarme brandstoffen
Tijdelijke verlaging van elektriciteitsprijzen voor energie-intensieve gebruikers, om de overgang naar goedkope, schone elektriciteit te garanderen
De decarbonisatie (het afkicken van fossiele brandstoffen) van bestaande productie-installaties
De uitbouw van productiecapaciteit voor schone technologie in de EU
Het verkleinen van investeringsrisico’s in schone energie, decarbonisatie, schone technologie, energie-infrastructuurprojecten en circulaire projecten
“We willen tegen 2050 een koolstofarme economie zijn. Met dit kader willen we investeringen in schone technologieën versnellen en zorgen dat overheidsgeld goed wordt ingezet.” - Europees Commissaris voor Transitie en Concurrentiebeleid Teresa Ribera
Steunregelingen om de uitrol van hernieuwbare energie te versnellen: ondersteuning van investeringen voor de productie en investeringen in de opslag
Steunregelingen om de uitrol van koolstofarme brandstoffen (Low-carbon fuels), zoals blauwe en groene waterstof, te versnellen: ondersteuning van investeringen voor de productie en investeringen in de opslag
Deze nieuwe regels geven lidstaten extra mogelijkheden om hernieuwbare energiebronnen - zoals wind- en zonne-energie - beter te integreren in de energievoorziening, met behoud van een betrouwbare stroomlevering voor de consument.
Lidstaten mogen steun geven aan bedrijven die actief zijn in sectoren met veel internationale concurrentie en sterk afhankelijk zijn van elektriciteit voor hun productie. Dit helpt om de elektriciteitskosten voor deze bedrijven te verlagen, zeker wanneer zij hogere kosten hebben dan concurrenten in regio’s met een minder ambitieus klimaatbeleid. In ruil moeten bedrijven de besparingen investeren in verduurzaming of energie-efficiëntie.
Het kader maakt steun voor investeringen mogelijk die bijdragen aan de vermindering van broeikasgasemissies uit industriële activiteiten of die leiden tot een verbetering van de energie-efficiëntie van industriële activiteiten. Denk maar aan waterstof, biobrandstoffen, en koolstofafvang, -gebruik en -opslag.
Steun kan worden toegekend op basis van:
Vooraf vastgelegde steunbedragen (tot 200 miljoen euro)
De financieringskloof
Een concurrerende biedprocedure
Het kader laat toe dat lidstaten investeren in nieuwe productiecapaciteit voor schone technologie:
Alle projecten die vallen onder de Net-Zero Industry Act kunnen via steunregelingen worden ondersteund.
Er is ook individuele steun mogelijk voor projecten in net-zero technologie, wanneer dat nodig is om te voorkomen dat deze investeringen buiten Europa plaatsvinden (delocalisatie)
Het kader maakt ook steun mogelijk voor de productie en verwerking van kritieke grondstoffen die nodig zijn voor schone technologieën.
Om de samenhang tussen Europese regio’s te versterken, mogen lidstaten extra steun geven aan projecten in economisch zwakkere regio’s. Deze regio’s zijn vastgelegd in de regionale steunkaarten.
Daarnaast mogen lidstaten de vraag naar schone technologie stimuleren via fiscale voordelen. Zo kunnen bedrijven bijvoorbeeld de kosten van investeringen in schone technologie sneller aftrekken van hun belastbare winst.
De lidstaten kunnen regelingen opzetten voor projecten die succesvol waren in de evaluatie van het Innovatiefonds. De steun kan alleen worden toegekend in de vorm van rechtstreekse subsidies, terugbetaalbare voorschotten, leningen, garanties of belastingvoordelen.
Publieke en private investeringen moeten samenwerken om de overgang naar een koolstofarme economie te versnellen. Lidstaten kunnen particuliere investeerders stimuleren om te investeren in projecten op vlak van energie-infrastructuur of in projecten ter ondersteuning van de circulaire economie.
De steun neemt de vorm aan van eigen vermogen, leningen en/of garanties die worden verstrekt aan een specifiek fonds of special purpose vehicle (SPV) dat de portefeuille van in aanmerking komende projecten zal aanhouden.
“We moeten evolueren van papieren ambities naar haalbare oplossingen op de werkvloer. Dit voorstel biedt daar een realistische basis voor: de Commissie kiest voor een voldoende brede aanpak, technologieneutraal en met oog voor de concurrentiepositie van onze industrie."
"Tegelijk is waakzaamheid geboden. Voor een lidstaat als België, met een beperkte budgettaire ruimte, is het niet evident om dezelfde hoeveelheden staatssteun te mobiliseren als grotere lidstaten met diepere zakken. Het is daarom essentieel dat de Europese Commissie toeziet op het behoud van een gelijk speelveld binnen de interne markt.” - Europees Parlementslid Wouter Beke (cd&v)
“Er is dus geen sprake van Europese financiering, maar wel van nationale of regionale financiering. Het risico, dat ook door Agoria werd aangekaart tijdens de voorafgaande consultatiefase, is dat dit kan leiden tot ernstige verstoringen binnen de interne markt, een subsidiëringswedloop, of een herverdeling van middelen binnen de Europese interne markt."
"Deze situatie is bijzonder nadelig voor kleinere lidstaten (met beperktere budgettaire mogelijkheden) waarvan de overheidsfinanciën onder druk staan (België is bijvoorbeeld onderworpen aan een procedure wegens buitensporige tekorten).” - VLEVA-lid Agoria
Zoals uiteengezet in de Clean Industrial Deal zijn investeringen nodig om de uitrol van hernieuwbare energie verder te versnellen, industriële decarbonisatiemaatregelen uit te voeren en te zorgen voor voldoende productiecapaciteit voor schone technologie.
Het Clean Industrial Deal staatssteunkader specificeert criteria die de Commissie zal toepassen bij de beoordeling van staatssteunmaatregelen die de nationale overheden aan bedrijven de komende jaren willen geven.
Het persbericht van de Europese Commissie over het Clean Industrial Deal staatssteunkader
De mededeling van de Commissie Kader voor staatssteunmaatregelen ter ondersteuning van de Clean Industrial Deal - C(2025) 7600 final (Nederlands) (zie bijlage)
Engelstalige factsheet (zie bijlage)
Webpagina over het Clean Industrial Deal staatssteunkader
Overzicht van steunmogelijkheden onder het Clean Industrial Deal staatssteunkader (CISAF) (zie bijlage)
Clean Industrial Deal State Aid Framework (CISAF): onze eerste opmerkingen en aanbevelingen - Agoria
.png)
.png)
