05 december 2025 - door Hazel Tyssen
Het Deens voorzitterschap van de Raad presenteerde op 1 december conclusies waarin het aangeeft wat het verwacht van het Europese plan voor betaalbare huisvesting. De Europese Commissie zal het plan op 16 december 2025 lanceren.
De Raad benadrukt dat het huisvestingsbeleid een nationale bevoegdheid blijft, maar erkent de ondersteunende rol die de EU kan spelen om de gezamenlijke uitdagingen aan te pakken.
De conclusies benadrukken vier kernpunten van mogelijke EU-ondersteuning: financiering, bouwen en duurzaamheid, planning en sociale inclusie.
25 andere lidstaten steunen de conclusies, enkel Hongarije stemde tegen.
Een Europees probleem?
Wonen wordt steeds duurder in Europa: huizenprijzen zijn sinds 2015 gemiddeld met 60% gestegen, in sommige landen zelfs met meer dan 200%. Ook huur- en energiekosten blijven oplopen, terwijl inkomens grotendeels achterblijven. Steeds meer Europeanen hebben moeite hun woonkosten te betalen.
Een Europese oplossing?
➡️ Hoewel huisvestingsbeleid een nationale bevoegdheid blijft, reiken de gevolgen van de woningcrisis door heel Europa, zowel economisch als sociaal. Op 23 oktober 2025 riep de Europese Raad de Commissie daarom op een ambitieus plan voor betaalbare huisvesting te presenteren, binnen de limieten van haar bevoegdheden.
➡️ In diezelfde lijn presenteerde het Deense voorzitterschap op 1 december conclusies over het aankomende plan, waarin concreet wordt aangegeven wat ervan wordt verwacht. De conclusies werden door 25 lidstaten gesteund. Enkel Hongarije stemde tegen, omdat het vindt dat de EU hierin geen rol te spelen heeft. Hierdoor werd unanimiteit voor formele raadsconclusies niet bereikt, en zijn er alleen voorzitterschapsconclusies beschikbaar.
⚠️ Net zoals de Europese Raad, benadrukt ook het Deense voorzitterschap dat de Commissie binnen haar bevoegdheden moet blijven en uitsluitend de lidstaten ondersteunt, met respect voor proportionaliteit, subsidiariteit en de verschillende nationale modellen voor betaalbare huisvesting.
🔸 De EU kan bestaande initiatieven en fondsen gebruiken om lidstaten te helpen betaalbare, toegankelijke, veilige en duurzame woningen te bouwen, renoveren en beschikbaar te maken.
Concrete acties voor de Commissie:
Staatssteunregels evalueren zonder sociale programma’s te verstoren
Samenwerken met banken voor kennisdeling en nieuwe financiering
Pan-Europees investeringsplatform ondersteunen voor kennis en matchmaking
🔸 De EU kan lidstaten, ook regionaal en lokaal, ondersteunen via kennisdeling en technische bijstand om het aanbod van betaalbare woningen te behouden of te vergroten.
Concrete acties voor de Commissie:
Goede nationale voorbeelden voor financiering delen.
Duurzame financieringssystemen opzetten voor lange termijn betaalbaarheid.
Woningstelsel stimuleren dat private investeringen aanmoedigt.
🔸 Bij bouwen en renoveren moeten betaalbaarheid en duurzaamheid centraal staan. De Commissie wordt gevraagd een plan voor betaalbare en duurzame huisvesting te presenteren.
Concrete acties voor de Commissie:
Gezamenlijke bouwuitdagingen aanpakken, zoals lage productiviteit, personeelstekorten en hoge kosten.
Innovatie en duurzaamheid stimuleren, o.a. circulair en modulair bouwen en digitalisering.
Gelijke kansen voor vrouwen bevorderen, vooral in STEM-beroepen in de bouw.
Gestandaardiseerde normen ontwikkelen voor nieuwe en gebruikte bouwproducten, prefab-elementen en digitale classificatie van bouwdelen.
Renovatie en hergebruik van gebouwen versterken, met focus op energie-efficiëntie en duurzaamheid.
Overgang naar zero-emissie gebouwen ondersteunen volgens nationale plannen.
Toegankelijke nieuwbouw en renovatie garanderen, ook met aanpasbare woningen.
🔸 De EU kan lidstaten, op het geschikte niveau, ondersteunen bij ruimtelijke planning voor betaalbare en duurzame huisvesting, met respect voor hun bevoegdheden en het subsidiariteits- en proportionaliteitsbeginsel.
De Commissie moet lidstaten ondersteunen om:
Voldoende geschikte bouwgrond voorzien, met ruimte voor sociale en betaalbare woningen.
Klimaatmitigatie, klimaatadaptatie en rampenbestendigheid opnemen in de planning.
Groene, veilige, gezonde en wandelbare steden stimuleren.
Verdichting en herontwikkeling van lege terreinen bevorderen en sprawl tegengaan.
Vergunningen voor bouw en renovatie versnellen zonder kwaliteitsverlies.
Administratieve procedures vereenvoudigen en digitaliseren.
Inclusieve en transparante besluitvorming over woningbouw ondersteunen.
🔸 Het waarborgen van huisvesting is essentieel voor het welzijn van mensen, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen. Sociale huisvesting is in veel lidstaten een belangrijk instrument, maar in sommige landen zijn alternatieve systemen beter geschikt.
Concrete acties voor de Commissie:
Samenwerking rond dakloosheid versterken.
Organisaties en coöperaties (zoals woningcorporaties) ondersteunen bij sociale inclusie en gemeenschapsopbouw.
Beter koppelen van huisvesting aan beleid voor welzijn, armoede, gezondheid, demografie en gelijke kansen.
Bestaande woningen beter inzetten voor kwetsbare groepen.
Oplossingen bieden voor verschillende levensfasen: studenten, jonge gezinnen, senioren en co-housing.
Rechten van personen met een beperking waarborgen, inclusief ondersteuning voor zelfstandig wonen en universeel ontwerp.
Inclusieve wijken stimuleren, segregatie tegengaan en lokale infrastructuur verbeteren.
Woningcorporaties en eigenaars in kwetsbare gebieden ondersteunen.
Evenwichtige aanpak voor de impact van short-term verhuur op beschikbaarheid en betaalbaarheid.
Huurmarkten op lange termijn versterken voor betaalbare woningen.
Energiearmoede aanpakken en toegang tot betaalbare, schone verwarming en koeling verbeteren.
De Europese Commissie zal op 16 december een pakket voor huisvesting voorstellen, waaronder 1) een Europees plan voor betaalbare huisvesting, 2) een herziening van de regels voor staatssteun voor diensten van algemeen economisch belang, 3) een nieuw Europees Bauhaus en 4) een strategie voor woningbouw.
