26 november 2025 - door Florence De Vlam
Op 5 november stelde de Europese Commissie haar nieuwe Plan voor hoogsnelheidslijnen voor. Het plan moet de uitbouw van een echt Europees hogesnelheidsnet tegen 2040 versnellen. Dat moet reistijden sterk inkorten, de concurrentiekracht van Europa versterken en spoor aantrekkelijker maken dan korteafstandsvluchten.
De Commissie wil het Europese hogesnelheidsnet versnellen tegen 2040, met kortere reistijden en hogere snelheden boven 250 km/u.
Ze plant een versnelde uitrol van infrastructuur en werkt aan een groot financieringsplan en een High-Speed Rail Deal, met focus op grensoverschrijdende schakels.
Het spoor moet aantrekkelijker worden voor reizigers door interoperabiliteit, betere ticketing en meer concurrentie.
Met de communicatie Connecting Europe through High-Speed Rail wil de Commissie het spoorverkeer een sterke impuls geven. Vandaag is de uitbouw te ongelijk verdeeld: hoogsnelheidslijnen liggen vooral in Spanje, Frankrijk, Italië en Duitsland. In Centraal- en Oost-Europa blijven grote gaten bestaan.
Volgens de Commissie kan een volwaardig netwerk de reistijd tussen Europese hoofdsteden halveren. Het plan bouwt voort op de vernieuwde TEN-T-regels en vraagt lidstaten om, waar mogelijk, hogere snelheden boven 250 km/u na te streven.
De Commissie wil dat het netwerk tegen 2040 rond is. Daarvoor plant ze:
Een eerste reeks uitvoeringsbeslissingen per vervoerscorridor tegen 2027
Versnelling van vergunningen en grensoverschrijdende aanbestedingen
Nauwere samenwerking met infrastructuurbeheerders om knelpunten weg te werken
De aanleg en modernisering van het geplande netwerk vraagt €345 miljard tegen 2040. Voor een uitgebreider netwerk met hogere snelheden loopt dit op tot €546 miljard.
De Commissie wil daarom:
Een financieringsstrategie tegen eind 2025
Een High-Speed Rail Deal in 2026, met lidstaten, investeerders en sectororganisaties
Meer gebruik van innovatieve financieringsmodellen zoals PPP’s, RAB-modellen en garanties
Prioriteit voor hogesnelheidsprojecten in de CEF-oproep van 2026 en in de volgende EU-begroting 2028–2034
EU-steun moet vooral gaan naar grensoverschrijdende schakels, omdat die projecten het duurst en het meest complex zijn.
(Bron foto: European Commission)
Uit de stakeholderconsultatie blijkt dat reizigers en sectororganisaties dezelfde vragen hebben: eenvoudiger ticketing, meer concurrentie, duidelijke informatie en betaalbare tarieven.
De Commissie wil daarom:
Interoperabiliteit versterken via snellere uitrol van ERTMS
Een betere markt voor rollend materieel, inclusief leasing en tweedehandsmodellen
Een sterkere Europese standaard voor hogesnelheidstreinen
Vlottere grensoverschrijdende ticketing en boekingssystemen
Dit moet de drempel verlagen voor nieuwe spooroperatoren en de keuze voor reizigers vergroten.
De Commissie wijst op recente schade aan spoorinfrastructuur door overstromingen en stormen, onder meer in Duitsland, Griekenland en Spanje. Ze wil daarom geharmoniseerde klimaat- en levenscyclusanalyses bij ontwerp en bouw, maatregelen om geluid en luchtvervuiling te beperken en een volledig elektrisch netwerk dat steeds meer op hernieuwbare energie draait.
De Commissie wil met dit pakket de doelstellingen van de Sustainable and Smart Mobility Strategy en het Competitiviteitskompas ondersteunen. Hogesnelheidsspoor moet een geloofwaardig alternatief bieden voor korteafstandsvluchten en zo bijdragen aan de klimaatdoelen en de Europese concurrentiekracht.
Zowel het Europees Parlement als de Raad kunnen kiezen om formeel te reageren op de Communicatie. Het Parlement doet dat met een Resolutie, de Raad met Conclusies.
Persbericht van de Europese Commissie
