09 december 2022 - door Liese Dewilde
Op 8 december 2022 heeft de Raad een richtlijn en een aanbeveling aangenomen om kritieke entiteiten weerbaarder en minder kwetsbaar te maken.
Kritieke entiteiten verlenen essentiële diensten die van cruciaal belang zijn voor vitale maatschappelijke functies, economische activiteiten, de volksgezondheid en de openbare veiligheid, en het milieu. Ze moeten kunnen anticiperen op, omgaan met, reageren op en herstellen van aanvallen, rampen, dreigingen en crises.
Onder de richtlijn vallen entiteiten uit diverse sectoren, zoals energie, vervoer, gezondheid, drinkwater, afvalwater en ruimtevaart. Sommige bepalingen van de richtlijn zullen ook gelden voor bepaalde centrale overheidsinstanties.
De tekst van de aangenomen Richtlijn kan je hier vinden. De tekst van de Aanbeveling van de Raad vind je hier.
Op 28 juni 2022 bereikten de Raad en het Europees Parlement tijdens de derde trilogenronde een voorlopig politiek akkoord over een voorstel voor Richtlijn over de Veerkracht van Kritieke entiteiten. Op 18 oktober publiceerde de Commissie een voorstel voor een aanbeveling van de Raad over een gecoördineerde aanpak van de Unie om de veerkracht van kritieke infrastructuren te versterken, voortbouwend op een 5-puntenplan uit een speecht van Commissievoorzitter von der Leyen. Zowel de Richtlijn als de Aanbeveling werden op 8 december 2022 formeel aangenomen door de Raad.
Minister van Binnenlandse Zaken van Tsjechië reageerde het volgende: "De afgelopen maanden zijn we het slachtoffer geweest van hybride aanvallen en hebben we de gevolgen van klimaatverandering in levenden lijve ondervonden. We staan voor uitdagingen die waarschijnlijk alleen maar zullen toenemen. Paraatheid en weerbaarheid vragen om gemeenschappelijke inspanningen. Onze samenlevingen en industrie moeten verstoringen van onze veiligheid en economie aankunnen en we moeten snel kunnen reageren op rampen. Deze richtlijn is een belangrijke stap in die richting."
Doel van de richtlijn is kritieke entiteiten minder kwetsbaar en weerbaarder te maken. Met kritieke entiteiten worden entiteiten bedoeld die essentiële diensten leveren, waarvan de bestaansbasis van EU‑burgers en de goede werking van de interne markt afhankelijk zijn. Deze entiteiten moeten bijvoorbeeld kunnen omgaan met natuurrampen, terroristische dreigingen, gezondheidscrises of hybride aanvallen, en in staat zijn zich erop voor te bereiden, zich ertegen te beschermen, erop te reageren en ervan te herstellen.
De richtlijn zal betrekking hebben op kritieke entiteiten in verschillende sectoren: energie, vervoer, gezondheid, drinkwater, afvalwater en ruimtevaart. Sommige bepalingen zullen ook gelden voor centrale overheidsinstanties.
Een aantal belangrijke zaken uit de richtlijn zijn de volgende:
De lidstaten moeten een nationale strategie formuleren om de weerbaarheid van kritieke entiteiten te vergroten,
De lidstaten moeten ten minste om de 4 jaar een risicobeoordeling uitvoeren.
Lidstaten moeten bepalen welke kritieke entiteiten essentiële diensten leveren. Kritieke entiteiten moeten de risico's in kaart brengen die de levering van essentiële diensten aanzienlijk kunnen verstoren, passende maatregelen nemen om hun weerbaarheid te waarborgen en verstorende incidenten melden aan de bevoegde autoriteiten.
Een kritieke entiteit wordt als van bijzonder Europees belang beschouwd indien zij een essentiële dienst verleent aan 6 of meer lidstaten. In het geval van een kritieke entiteit van bijzonder Europees belang kunnen de lidstaten de Commissie verzoeken een adviesmissie te organiseren of kan de Commissie zelf voorstellen de maatregelen te beoordelen die een entiteit heeft genomen om aan haar verplichtingen te voldoen, indien de lidstaten hiermee instemmen.
De ontwerpaanbeveling heeft tot doel de werkzaamheden ter bescherming van kritieke entiteiten op drie prioritaire gebieden te maximaliseren en te versnellen: paraatheid, respons en internationale samenwerking. Bovendien moeten overkoepelend de belangrijkste sectoren voorrang krijgen: energie, digitale infrastructuur, vervoer en ruimtevaart.
De lidstaten wordt verzocht hun risicobeoordelingen aan te passen aan de huidige dreigingen en entiteiten met kritieke infrastructuur aan stresstests te onderwerpen, met op de eerste plaats de energiesector. Ook worden zij uitgenodigd om in samenwerking met de Commissie een blauwdruk te ontwikkelen voor een gecoördineerde respons op verstoringen van kritieke infrastructuur van aanzienlijk grensoverschrijdend belang. De EU zal haar partnerlanden ondersteunen om hun weerbaarheid te vergroten, en nauwer samenwerken met de NAVO op dit gebied.
De tekst van de richtlijn betreffende de weerbaarheid van kritieke entiteiten kan je hier vinden.
