11 december 2025 - door Kaatje Gevaert
De Europese Commissie heeft het nieuwe Horizon Europe werkprogramma voor 2026–2027 goedgekeurd. Met een investering van €14 miljard zet het stevig in op innovatie, duurzaamheid en toegankelijkheid:
Versnellen van de transitie naar klimaatneutraliteit via innovatieve, sectoroverschrijdende onderzoeksoproepen.
Versterken van Europa’s AI-leiderschap door betrouwbare AI-toepassingen in onderzoek te stimuleren.
Aantrekken van internationaal talent via een uitgebreid Choose Europe-initiatief en vereenvoudigen van toegang tot financiering.
Op 11 december 2025 keurde de Europese Commissie het Horizon Europe werkprogramma 2026–2027 goed. Ze trekt hiervoor €14 miljard uit voor onderzoek en innovatie. Het doel: Europa’s leiderschap in onderzoek en innovatie verder versterken. De strategische thema’s zijn:
Het bereiken van klimaatneutraliteit;
Stimuleren van het gebruik van artificiële intelligentie (AI);
Verhoogde weerbaarheid tegen mondiale uitdagingen.
Om dit te bereiken, introduceert het programma nieuwe discipline-overschrijdende oproepen en thema’s die decarbonisatie en het gebruik van AI in onderzoek moeten bevorderen. Aanvullend breidt de Commissie het initiatief ‘Choose Europe’ uit om wereldwijd talent aan te trekken en vereenvoudigt het tegelijk de aanvraagprocedure voor Horizon Europe-financiering.
"We hebben geluisterd naar onderzoekers en innovators en Horizon Europe eenvoudiger en toegankelijker gemaakt voor kmo’s, start-ups en nieuwkomers. We breiden ook het Choose Europe-initiatief uit en maken ons continent nog aantrekkelijker voor onderzoekers en innovators wereldwijd."
Ekaterina Zaharieva, commissaris voor Startups, Onderzoek en Innovatie – 11/12/2025
Een belangrijke vernieuwing van het werkprogramma 2026–2027 zijn de horizontale oproepen, die overkoepelende uitdagingen aanpakken in verschillende onderzoeks- en innovatiegebieden.
Enkele opvallende oproepen:
Clean Industrial Deal (€540 miljoen): focus op koolstofarme technologieën en duurzame industriële transitie — relevant voor de Vlaamse chemie-, metaal- en bouwsector.
AI in science (€90 miljoen): ondersteuning voor betrouwbare AI in domeinen zoals gezondheidszorg, landbouw en materialen, met koppeling aan het Resource for AI Science in Europe initiatief.
De New European Bauhaus Facility zal in 2026–2027 meer dan €210 miljoen toewijzen om buurten nieuw leven in te blazen via duurzaam en inclusief ontwerp.
De Commissie komt tegemoet aan opmerkingen uit het werkveld met tal van vereenvoudigingen:
Korte en minder complexe projectoproepen (33% minder tekst dan vorige editie). Focus ligt op minder, maar grotere projecten om maximale impact te garanderen.
Lump sum financiering in de helft van de oproepen, wat administratie vermindert.
41 oproepen gebruiken een tweestaps evaluatie, waarbij aanvragers eerst een korte projectbeschrijving indienen. Alleen succesvolle kandidaten worden gevraagd een volledig voorstel in te dienen;
Anonieme beoordeling in bepaalde gevallen en gestroomlijnde sjablonen voor projectvoorstellen moeten vooringenomenheid verminderen en de doorlooptijd tot toekenning verkorten.
Focus op KMO-vriendelijke oproepen en nieuwkomers om toetredingsdrempels te verlagen;
Het initiatief Choose Europe, dat ontworpen is om wereldwijd talent aan te trekken, is een belangrijk onderdeel van dit werkprogramma. Er wordt €50 miljoen toegewezen aan de Marie Skłodowska-Curie Actions voor langetermijn beurzen, postdoctorale stabiliteit en relocatie premies, zodat onderzoekers zinvolle carrières in Europa kunnen opbouwen.
Het programma investeert ook €50 miljoen in onderzoeksinfrastructuren om transnationale toegang en opleiding te verbeteren. Ondertussen biedt het onderdeel European Research Area (ERA) Chairs €240 miljoen om toponderzoekers aan te trekken naar regio’s die ondermaats presteren.
Het onderdeel European Innovation Ecosystems ondersteunt startups en scale-ups via initiatieven zoals de European Startup and Scaleup Hubs, die een transnationaal netwerk van innovatiehubs creëren, verankerd in onderzoeks- en hoger onderwijssystemen.
Dit werkprogramma waarborgt ook blijvende toegang tot essentiële onderzoeksinfrastructuren en gegevens.
Voor Vlaanderen liggen er opportuniteiten in:
Koolstofarme industrieën: kans voor maakindustrie, energie en bouw.
AI-toepassingen in zorg, landbouw en materialen: sluit aan bij Vlaamse speerpuntclusters.
Stadsvernieuwing en sociale inclusie via de New European Bauhaus.
Kmo’s en starters die eenvoudiger toegang krijgen tot Europese financiering.
Onderzoek en talentmobiliteit via Marie Curie en ERA Chairs.
Met deze focus ondersteunt het werkprogramma de Vlaamse ambities rond innovatie, duurzaamheid en internationale samenwerking.
Horizon Europe is het onderzoeks- en innovatieprogramma van de EU met een totaalbudget van €93,5 miljard, en loopt van 2021 tot 2027. Het grootste deel van de financiering wordt toegekend via competitieve oproepen tot indiening van voorstellen, vastgelegd in werkprogramma’s waarin de doelstellingen en specifieke thematische gebieden worden beschreven.
Het werkprogramma Horizon Europe 2026–2027 is gebaseerd op het strategisch plan Horizon Europe 2025–2027, dat in maart 2024 werd goedgekeurd. Dit plan werd gezamenlijk opgesteld door de diensten van de Commissie, samen ontworpen met de lidstaten, landen geassocieerd met Horizon Europe, het Europees Parlement, en meer dan 2000 belanghebbenden en burgers.
Dit is het laatste werkprogramma in de programmaperiode 2021–2027.
NCP Flanders: in België zijn er NCP’s (Nationale Contactpunten) opgericht per regio. NCP Flanders, het Vlaams Nationaal Contactpunt voor Horizon Europe, biedt gratis informatie en advies aan alle stakeholders gevestigd in Vlaanderen (bedrijven, instellingen, non-profitorganisaties, universiteiten, hogescholen, ...) én aan alle Vlaamse overheidsinstellingen, ongeacht waar ze in België zijn gevestigd. NCP Flanders is een samenwerking tussen het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen (FWO) en Flanders Innovation & Entrepreneurship (VLAIO).
