02 december 2025 - door Kaatje Gevaert
Op 26 november 2025 hebben het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie een politiek akkoord bereikt over de EU-begroting voor 2026.
Met een totaal van €192,8 miljard aan vastleggingen en €190,1 miljard aan betalingen, speelt de begroting in op de actuele geopolitieke en economische context.
De nadruk ligt op veiligheid, grensbeheer, concurrentievermogen, kennis en maatschappelijke veerkracht, met voldoende flexibiliteit om in te spelen op onverwachte crisissen.
De begroting past binnen het meerjarig financieel kader (MFK) 2021–2027 en ondersteunt de uitvoering van prioriteiten die door de EU-instellingen gezamenlijk zijn vastgesteld.
De EU-begroting wordt jaarlijks vastgesteld binnen het raamwerk van het MFK, dat de langetermijnplafonds bepaalt voor verschillende uitgavencategorieën. De Europese Commissie diende het voorstel voor de 2026-begroting in op 9 juli 2025. Na intensieve onderhandelingen bereikten Parlement en Raad op 15 november een voorlopig akkoord, dat op 26 november formeel werd goedgekeurd.
Vastleggingen zijn juridische toezeggingen van de EU om uitgaven te doen voor een bepaald doel. Betalingen zijn de werkelijke uitgaven in het betreffende jaar, ook voor projecten die eerder zijn gestart.
De EU-begroting 2026 weerspiegelt de politieke prioriteiten van de Unie en houdt rekening met de nood aan paraatheid in een veranderende wereld. Enkele speerpunten:
Migratie en grensbeheer
Extra middelen worden vrijgemaakt voor de uitvoering van het Migratie- en Asielpact, dat ingaat in juni 2026.
Veiligheid en defensie
De EU verhoogt de uitgaven voor defensie, met onder meer financiering voor het Europees Defensie-industrie Programma (EDIP).
Concurrentievermogen en innovatie
Investeringen in onderzoek, digitalisering en de interne markt blijven cruciaal voor de economische weerbaarheid van de EU.
Cohesie en waarden
Het cohesiebeleid behoudt zijn centrale plaats, met aandacht voor nieuwe thema’s zoals betaalbaar wonen, sociale inclusie en regionale veerkracht.
Milieu en klimaat
Substantiële middelen blijven gereserveerd voor de bescherming van natuurlijke hulpbronnen en ondersteuning van de Green Deal-doelstellingen.
Internationale samenwerking
De EU blijft investeren in haar nabuurschapsbeleid en humanitaire hulp, met bijzondere aandacht voor instabiliteit in buurlanden.
Tijdens de onderhandelingen kwamen bekende spanningsvelden opnieuw naar voren:
Het Europees Parlement pleitte voor extra investeringen in jongeren, onderzoek en humanitaire hulp.
De Raad benadrukte de nood aan budgettaire discipline, gezien de beperkte ruimte binnen het MFK.
Uiteindelijk werden meer dan €372 miljoen extra middelen toegekend aan prioritaire programma’s zoals Erasmus+, Horizon Europe, milieubescherming, grensbeheer en humanitaire hulp.
Een overzicht van de begroting per pijler:
Interne markt, innovatie: € 22, 1 miljard vastgelegd, €23,3 miljard betalingen
Cohesie, veerkracht en waarden: € 71,6 miljard vastgelegd, €73,1 betalingen
Natuurlijke hulpbronnen en milieu: €56,5 miljard vastgelegd, €52,6 miljard betalingen
Migratie en grensbeheer: €5,01 miljard vastgelegd, €3,9 miljard betalingen
Veiligheid en defensie: €2,8 miljard vastgelegd, €2,2 miljard betalingen
Nabuurschap en internationaal beleid: €15,6 miljard vastgelegd, €16,6 miljard betalingen
Europees openbaarbestuur: €13,2 miljard vastgelegd, €13,2 miljard betalingen
Speciale instrumenten: €5,7 miljard vastgelegd, €5 miljard betalingen
Onderwijs, onderzoek en gezondheid blijven duidelijke prioriteiten in de EU-begroting 2026. Ondanks de oplopende rentelasten van het coronaherstelfonds NextGenerationEU (die volgend jaar stijgen tot €4,3 miljard) is het gelukt om de kennisprogramma’s volledig te vrijwaren van besparingen. Dankzij tussenkomst van het Europees Parlement worden deze rentelasten gedekt uit ongebruikte middelen en flexibiliteitsinstrumenten van de EU-begroting.
Horizon Europe en Erasmus+ gaan er in 2026 zelfs op vooruit. Ook EU4Health behoudt zijn volle slagkracht, met een budget van €688 miljoen.
Dankzij deze verhogingen wordt in 2026 een breed scala aan nieuwe oproepen gelanceerd. Dit biedt concrete kansen voor Vlaamse actoren – van kennisinstellingen tot lokale overheden, bedrijven en middenveldorganisaties – om via Europese financiering mee te bouwen aan onderwijsvernieuwing, onderzoeksprojecten en gezondheidsinitiatieven.
Erasmus+ focust in 2026 op beroepsonderwijs, digitale vaardigheden, mobiliteit en inclusie.
Horizon Europe blijft het vlaggenschip voor onderzoek en innovatie, met thema’s zoals klimaat, gezondheid, digitalisering en industriële transitie.
EU4Health ondersteunt grensoverschrijdende samenwerking in de gezondheidszorg en crisisrespons.
Ook programma’s zoals Creative Europe, LIFE, en Digital Europe zullen nieuwe calls publiceren.
De begroting 2026 is de zesde jaarlijkse begroting onder het huidige MFK 2021–2027. In de aanloop naar een nieuw MFK voor 2028–2034 toont deze begroting aan dat de EU zowel haar structurele engagementen kan nakomen als snel kan reageren op externe dreigingen.
Met ruimte voor investeringen in defensie, economie en maatschappelijke veerkracht, biedt deze begroting een strategisch antwoord op de noden van vandaag, terwijl de fundamenten worden gelegd voor de toekomstige EU-financiering.
.jpg)
