16 oktober 2024 - door Paula Verschaeve
Op maandag 14 oktober zaten de Europese ministers van Milieu in Luxemburg rond de tafel. In naam van het Hongaars Voorzitterschap werd de vergadering voorgezeten door de Hongaarse staatssecretaris van Milieuzaken en Circulaire Economie, Anikó Raisz.
Welke VLEVA-dossiers werden besproken? Je komt het te weten in dit overzichtsartikel!
Key topics:
De Raad Milieu rondt de onderhandelingen over betere luchtkwaliteit af.
De EU-ministers zijn het eens geworden met de herziene verordening over classificatie, etikettering en verpakking van chemische stoffen (CLP).
De Europese ministers van Milieu keurden conclusies goed voor de COP29, de grote VN-klimaatconferentie van volgende maand.
De EU-ministers wisselden ook van gedachten over een internationaal bindend instrument voor plasticvervuiling.
Tot slot besprak de Raad nog de EU-strategie voor chemische stoffen.
-Background.jpg)
Maandagochtend gaven de Europese ministers van Milieu hun definitieve goedkeuring aan een nieuwe richtlijn met strengere luchtkwaliteitsnormen voor de hele EU. De nieuwe regels zullen bijdragen tot de EU-doelstelling van nul-vervuiling tegen 2050 en zullen vroegtijdige sterfgevallen als gevolg van luchtvervuiling helpen voorkomen.
> Strengere luchtkwaliteitsnormen
De herziene richtlijn stelt nieuwe luchtkwaliteitsnormen voor een hele reeks verontreinigende stoffen die tegen 2030 bereikt moeten zijn. De grens- en streefwaarden in de strengere luchtkwaliteitsnormen liggen dichter bij de WHO-aanbevelingen en zullen regelmatig opnieuw worden herzien. In specifieke gevallen kunnen de lidstaten - via nationale roadmaps - uitstel van de 2030-deadline vragen.
> Recht op schone lucht
De nieuwe richtlijn versterkt de toegang tot de rechter en het recht op schone lucht. Belanghebbenden, waaronder getroffen burgers en ngo’s, zullen de implementatie van de richtlijn kunnen aanvechten. Nieuw is ook dat de lidstaten ervoor moeten zorgen dat mensen schadevergoeding kunnen eisen en verkrijgen bij gezondheidsproblemen die het gevolg zijn van de schending van de nieuwe regels.
> Volgende stappen
De nieuwe richtlijn zal binnenkort in het EU-Publicatieblad verschijnen en 20 dagen later in werking treden. Vanaf dan hebben lidstaten twee jaar de tijd om de richtlijn om te zetten in nationale wetgeving. De Europese Commissie zal de luchtkwaliteitsnormen tegen 2030 herzien, en daarna om de vijf jaar.
Tijdens de Raadszitting zijn de ministers het ook eens geraakt over de zogenaamde CLP-verordening, of de verordening over classificatie, etikettering en verpakking van chemische stoffen (CLP). De nieuwe regels betekenen duidelijkere voorschriften voor de etikettering van chemische stoffen. Er wordt nu ook meer ingezet op circulariteit, makkelijk leesbare (digitale) etiketten en betere bescherming tegen chemische gevaren.
De nieuwe regels gelden voor alle chemische stoffen in vaste vorm. Maar de eerste vijf jaar is er wel nog een uitzondering voor stoffen met meer dan één bestanddeel van botanische oorsprong die niet chemisch gewijzigd zijn. Na die vijf jaar kan de Commissie nieuwe regels voorstellen.
> Volgende stappen
De herziene CLP-verordening is nu klaar voor publicatie in het EU-Publicatieblad en de bijhorende inwerkingtreding 20 dagen na publicatie.
Maandag keurde de Raad ook conclusies goed die dienen als het algemeen onderhandelingsmandaat van de EU voor de COP29, de grote VN-klimaatconferentie van volgende maand in Baku (Azerbeidzjan), van 11 tot 22 november. Daarin erkent de Raad dat klimaatverandering een existentiële bedreiging vormt voor de mensheid, ecosystemen en biodiversiteit, alsook voor vrede en veiligheid.
> Mondiaal doel voor klimaatfinanciering
De Raad Economische en Financiële zaken herbevestigde recent al dat de EU zal bijdragen tot de doelstelling van de ontwikkelde landen om tot 2025 jaarlijks samen 100 miljard US-dollar vrij te maken voor klimaatfinanciering.
Een van de belangrijkste doelstellingen van de COP29 is de goedkeuring van nieuwe collectieve en kwantitatieve doelen voor klimaatfinanciering (post-2025). Wat dat betreft zal de EU een doeltreffende, haalbare en ambitieuze doelstelling steunen. In de Raadsconclusies valt te lezen dat het post-2025-financieringskader gebaseerd moet zijn op een brede, transformatieve aanpak, inclusief verschillende financieringsstromen en een bredere groep bijdragers. Dit zou de evolutie van economische mogelijkheden en de toename van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen sinds de jaren ‘90 weerspiegelen.
Bovendien benadrukt de Raad dat publieke financiering alleen niet genoeg zal zijn om een klimaatneutrale en veerkrachtige wereldeconomie te bereiken: particuliere investeringen moeten het grootste deel van de nodige investeringen in de groene transitie leveren.
> Ambitieuze klimaatplannen
Het beperken van de opwarming tot 1,5°C vereist gezamenlijke inspanningen en extra acties van alle landen, vooral van grote economieën, aldus de Raad. De Europese ministers benadrukken daarom dat de volgende ronde van nationaal vastgestelde bijdragen – de klimaatplannen die in 2025 moeten worden ingediend – vooruitgang en het hoogst mogelijke ambitieniveau moeten weerspiegelen, in lijn met de uitkomst van de wereldwijde balans van de COP van vorig jaar.
> Mitigatie en adaptatie
In hun conclusies onderstrepen de ministers hoe belangrijk het is dat de ambitie en de uitvoering op vlak van mitigatie wordt opgevoerd. Ze roepen alle partijen op om meer inspanningen te leveren om aanpassing aan de klimaatverandering en veerkracht te integreren in bestaand beleid.
Verder herhaalt de Raad ook de oproep om op een rechtvaardige manier af te stappen van fossiele brandstoffen in energiesystemen, en de actie te versnellen om tegen 2050 klimaatneutraliteit te bereiken.
De Raadsconclusies verwijzen niet naar de 90 procent reductiedoelstelling voor 2040. Opmerkelijk is wel dat een aantal lidstaten - zoals Zweden en Duitsland - voorstander waren van een verwijzing naar de 2040-klimaatdoelstelling.
De Europese ministers van Milieu wisselden ook van gedachten over een internationaal bindend instrument voor plasticvervuiling. Dat instrument moet vorm krijgen tijdens de vijfde zitting van het Intergouvernementeel Onderhandelingscomité (INC-5) in Busan (Republiek Korea), van 25 november tot 1 december.
Tijdens de Raadszitting kreeg het Hongaars voorzitterschap vooral politieke sturing van de ministers, die streven naar een doeltreffend, ambitieus verdrag dat plasticvervuiling moet tegengaan, maar tegelijkertijd realistisch blijft.
Maandag ging het ook over een EU-strategie voor chemische stoffen. De ministers benadrukken het belang van zo een strategie om de menselijke gezondheid en het milieu te beschermen. Hun bespreking ging onder meer over:
de herziening van de REACH-verordening
de uitdagingen van “forever chemicals”, of PFAS
de verbetering van het bestuur en de financiering van het ECHA
het zoeken naar manieren om de uitvoering van de strategie voor chemische stoffen te versnellen.
Raad Milieu
Persbericht van de Raad, 14 oktober 2024
Richtlijn over luchtkwaliteit
Voorstel voor een richtlijn betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa
Voorlopig politiek akkoord over de herziene luchtkwaliteitsrichtlijn
Persbericht van de Raad, 14 oktober 2024
Herziene CLP-verordening
Voorlopig politiek akkoord over de herziene CLP-verordening
Persbericht van de Raad, 14 oktober 2024
COP29
Conclusies van de Raad over de voorbereidingen voor de COP29
