08 maart 2024 - door Florence De Vlam
Op 5 maart hebben het Europees Parlement en het Belgische voorzitterschap van de Raad na 2,5 jaar onderhandelen een voorlopig politiek akkoord bereikt over de hervorming van het gemeenschappelijk Europees luchtruim.
In september 2020 heeft de Commissie twee wetsvoorstellen gepresenteerd als onderdeel van de herziening van het 'Single European Sky' (SES 2+) kader. Het eerste voorstel betreft een bijgewerkte versie van SES 2+, waarin het algemene systeem voor het gemeenschappelijk Europees luchtruim wordt vastgesteld. Het tweede voorstel betreft een wijziging van de basisverordening van de EU Aviation Safety Agency (EASA).
Het doel van de herziening is om de prestaties, organisatie en het beheer van het Europese luchtruim te verbeteren, evenals de levering van navigatiediensten.
De herziening zou moeten resulteren in een toename van de capaciteit, een verlaging van de kosten en een verbetering van het aanpassingsvermogen van het systeem. Tegelijkertijd streeft het naar het verminderen van de impact van de luchtvaart op het milieu en het klimaat.
Het voorlopige akkoord introduceert plannen om de prestaties van luchtvaartnavigatiediensten te verbeteren. Luchtvaartnavigatiediensten omvatten een breed scala aan services die het veilige en efficiënte gebruik van het luchtruim door vliegtuigen mogelijk maken, zoals luchtverkeersleiding, informatievoorziening, navigatieapparatuur, communicatie en luchtverkeersbeheer. De verbeteringsplannen zijn gericht op het optimaliseren van het beheer van het EU-luchtruim door middel van bindende doelstellingen en stimulansen om vluchten efficiënter en milieuvriendelijker te maken.
Om dit te bewerkstelligen, wordt een onafhankelijke raad voor prestatie-evaluatie opgericht, genaamd het Performance Review Board (PRB). Deze raad zal de Europese Commissie en de lidstaten ondersteunen bij beslissingen over de uitvoering van deze plannen. Het PRB zal een stabiele en permanente entiteit worden en zal worden gefinancierd uit de EU-begroting.
Het voorlopige akkoord bepaalt dat luchtvaartnavigatiediensten en netwerkbeheer moeten bijdragen aan klimaatneutraliteit. Dit zal helpen om aanzienlijke vooruitgang te boeken in het verminderen van de CO2-uitstoot van de luchtvaartsector.
Om luchtruimgebruikers aan te moedigen om verbeteringen in klimaat- en milieuprestaties te ondersteunen, zal een verplichte aanpassing van de routekosten worden ingevoerd. Dit kan onder meer het gebruik van de meest brandstofefficiënte routes of een toename van alternatieve schone voortstuwingstechnologieën omvatten. Deze aanpassing zal worden geïmplementeerd nadat een kosten-batenanalyse heeft aangetoond dat het haalbaar is en toegevoegde waarde biedt.
Tijdens de onderhandelingen werd sterk aangedrongen op het creëren van concurrentie op de markt voor luchtvaartnavigatiediensten. Het nieuwe wetsvoorstel bevat daarom de mogelijkheid voor luchtverkeersdienstverleners om andere luchtvaartnavigatiediensten, zoals communicatie-, meteorologische of luchtvaartinformatiediensten, aan te schaffen onder marktvoorwaarden. Lidstaten hebben de vrijheid om te beslissen of bepaalde luchtvaartnavigatiediensten onder marktvoorwaarden worden opengesteld.
Na het bereiken van een voorlopig politiek akkoord tijdens de interinstitutionele onderhandelingen op 5 maart, moeten zowel het Europees Parlement als de Raad de tekst van het akkoord intern bevestigen voordat de formele goedkeuring kan plaatsvinden.
Een stemming van de TRAN-commissie van het Europees Parlement om de voorlopige overeenkomst goed te keuren, zal naar verwachting in de komende weken plaatsvinden. Als het akkoord wordt goedgekeurd, zal het worden voorgelegd voor een eindstemming in een plenaire vergadering om het standpunt van het Parlement in eerste lezing aan te nemen.
Binnen de Raad zal het Comité van permanente vertegenwoordigers (Coreper) naar verwachting de voorlopige overeenkomst in de komende weken bevestigen.
