03 juni 2024 - door Liese Dewilde
Op 24 mei 2024 heeft de Raad de richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in ondernemingen en hun waardeketen op het gebied van duurzaamheid aangenomen. Dit is de Due Diligence-richtlijn (Corporate Sustainability Due DIligence Directive - CSDDD).
De CSDDD legt bedrijven verplichtingen op om hun negatieve gevolgen voor de mensenrechten en het milieu (zoals kinderarbeid, slavernij, uitbuiting op het werk, vervuiling, ontbossing, overmatig waterverbruik of schade aan ecosystemen) te beperken.
De richtlijn is van toepassing op grote EU-bedrijven en niet-EU-bedrijven. De regels hebben niet alleen betrekking op de activiteiten van de bedrijven zelf, maar ook op die van dochterondernemingen en zakenpartners.
De tekst is nu klaar voor publicatie in het EU-publicatieblad, de laatste stap in het Europese besluitvormingsproces.
“Grote bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid nemen bij de transitie naar een groenere economie en meer sociale rechtvaardigheid. De richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid zal ons de mogelijkheid bieden sancties op te leggen aan spelers die hun verplichtingen niet nakomen. Het is een concrete en belangrijke stap naar het creëren van een betere plek voor iedereen.”
-Pierre-Yves Dermagne, Belgisch vicepremier en minister van Economie en Werk
De richtlijn verplicht bedrijven ervoor te zorgen dat de mensenrechten- en milieuverplichtingen in hun hele activiteitenketen worden nageleefd. De bedrijven die onder de richtlijn vallen, moeten ook een klimaattransitieplan uitwerken en uitvoeren dat in lijn is met de Overeenkomst van Parijs inzake klimaatverandering.
Indien een schending wordt geconstateerd, moeten bedrijven maatregelen nemen om de negatieve effecten van hun eigen activiteiten, die van hun dochterondernemingen en die van hun zakenpartners te voorkomen, te verlichten, te beëindigen of tot een minimum te beperken. Bedrijven kunnen aansprakelijk worden gesteld voor schade die ze veroorzaken en moeten deze schade dan volledig vergoeden.
De CSDD-richtlijn stipuleert haar eigen toepassingsgebied. De regels hebben daarnaast niet alleen betrekking op de activiteiten van de bedrijven zelf, maar ook op die van dochterondernemingen en zakenpartners.
Het toepassingsgebied wordt als volgt geformuleerd:
Grote EU-bedrijven met meer dan 500 werknemers en een wereldwijde netto-omzet van 150 miljoen euro.
Bedrijven met meer dan 250 werknemers en een omzet van meer dan 40 miljoen euro als ten minste 20 miljoen wordt gegenereerd in een van de volgende sectoren: vervaardiging van en groothandel in textiel, kleding en schoeisel, landbouw inclusief bosbouw en visserij, vervaardiging van voedingsmiddelen en handel in landbouwgrondstoffen, winning van en groothandel in mineralen of vervaardiging van aanverwante producten en de bouw.
Niet-EU-bedrijven die een netto-omzet van €300 miljoen in de EU hebben, drie jaar na de inwerkingtreding van de richtlijn. De Commissie moet bovendien een lijst publiceren van niet-EU-bedrijven die onder het toepassingsgebied van de richtlijn vallen.
De financiële sector wordt tijdelijk uitgesloten van het toepassingsgebied. Er komt wel een herzieningsclausule voor een mogelijke toekomstige opname van deze sector.
Op 23 februari 2022 stelde de Commissie het voorstel voor een richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid voor (Directive on Corporate Sustainability Due Diligence).
Om de zorgvuldigheidsplicht na te leven, zullen mensenrechten die in internationale overeenkomsten opgenomen zijn én regels uit belangrijke milieuovereenkomsten beter nageleefd en beschermd moeten worden. De ondernemingen waarop de regels van toepassing zijn, zullen passende maatregelen moeten nemen (een inspanningsverplichting), die in overeenstemming zijn met de ernst en de waarschijnlijkheid van de diverse effecten, de maatregelen die het bedrijf in de specifieke omstandigheden ter beschikking staan en de noodzaak om prioriteiten te stellen. Lees hier meer over het Due Diligence-Commissievoorstel.
Het Europees Parlement en de Raad kwamen tot een voorlopig politiek akkoord over de richtlijn inzake een passende zorgvuldigheidsplicht voor ondernemingen en hun waardeketen (CSDDD - Corporate Sustainability Due Diligence Directive) tijdens de vijfde ronde trilogen, op 14 december 2023.
Na een voorlopig politiek akkoord, moeten de Raad en het Europees Parlement dit akkoord nog formeel bevestigen.
De JURI-commissie van het Europees Parlement (de verantwoordelijke commissie voor dit dossier) stemde op 19 maart 2024 in met het akkoord. Op 24 april 2024 gebeurde dat ook in plenaire vergadering. Het Europees Parlement keurde daar met 374 stemmen voor, 235 stemmen tegen en 19 onthoudingen de nieuwe "zorgvuldigheidseisen"-richtlijn goed.
Nu volgde ook de formele goedkeuring door de Raad.
De tekst is nu klaar voor publicatie in het EU-Publicatieblad en de daaropvolgende inwerkingtreding. De richtlijn treedt 20 dagen daarna in werking.
De lidstaten hebben 2 jaar de tijd om de verordeningen en administratieve procedures uit te voeren om aan deze wettekst te voldoen.
De richtlijn zal van toepassing zijn afhankelijk van de omvang van de bedrijven, volgens dit tijdschema:
3 jaar na de inwerkingtreding van de richtlijn voor ondernemingen met meer dan 5000 werknemers en een omzet van € 1500 miljoen
4 jaar na de inwerkingtreding voor bedrijven met meer dan 3000 werknemers en een omzet van € 900 miljoen
5 jaar na de inwerkingtreding van de richtlijn voor bedrijven met meer dan 1000 werknemers en een omzet van € 450 miljoen
