Fit for 55: herziening verordening inzake lastenverdeling

16 november 2023 - door Ina De Vlieger

De Europese Commissie heeft haar fit for 55-pakket voorgesteld. Het omvat een reeks maatregelen om de broeikasgasuitstoot tegen 2030 met minstens 55% te verminderen ten opzichte van 1990, een doelstelling die bindend is via de Europese klimaatwet. Dit pakket bevat ook een voorstel voor herziening van de verordening inzake de lastenverdeling (Emission Sharing Regulation – ESR).

Op EU-niveau vermindering broeikasgasuitstoot non-ETS-sectoren met 40% in 2030 ten opzichte van 2005
Per lidstaat variëren nieuwe bindende streefcijfers van 10% tot 50% ten opzichte van de emissies in 2005: België 47%.
Wegvervoer en gebouwen blijven onder ESR-regulering, maar er komt ook een nieuw ETS-systeem voor deze sectoren.

Non-ETS-sectoren zijn sectoren die niet onder het Europese emissiehandelssysteem vallen: gebouwen, wegvervoer en binnenlands maritiem vervoer, landbouw, afvalverwerking en kleine industrieën.

In het voorstel van de Commissie blijven de bestaande architectuur en het toepassingsgebied van de ESR-verordening behouden. Het voorstel bevat niet alleen ambitieuzere streefcijfers voor de EU en de lidstaten, maar ook beperkte aanpassingen van de manier waarop de lidstaten gebruik kunnen maken van de bestaande flexibiliteit om hun streefcijfers te halen. In het algemeen zorgen de geactualiseerde streefcijfers voor een verdere vermindering van de bandbreedte van de emissies van de lidstaten per hoofd van de bevolking in 2030 in vergelijking met de huidige streefcijfers. Verder creëert het voorstel een extra veiligheidsreserve om de lidstaten te helpen hun ambitieuzere ESR-doelstellingen te halen.

Nieuwe streefcijfers non-ETS

De Commissie stelt voor de emissies van non-ETS tegen 2030 met ten minste 40% te verminderen ten opzichte van de niveaus van 2005. Dit is een verhoging met 11 procentpunten ten opzichte van het bestaande streefcijfer van 29% emissiereductie.
Alle lidstaten moeten bijdragen tot het bereiken van de verhoogde doelstelling voor de hele Unie. De nieuwe streefcijfers voor de lidstaten zullen variëren van 10% tot 50% ten opzichte van de emissies in 2005. Ligt in de huidige richtlijn tussen 0% en 40%.
Voor België stelt de Commissie een reductie met 47% voor tegen 2030 (in huidige richtlijn 35%).

Gezien de verschillende uitgangsposities en capaciteiten van de lidstaten zijn deze doelstellingen gebaseerd op hun bbp per hoofd van de bevolking, dit met de nodige aanpassingen om rekening te houden met kostenefficiëntie.

Vervoer en gebouwen naast ESR ook in nieuw ETS-system

Doelstellingen voor gebouwen en vervoer op nationaal niveau blijven gelden, maar daarbovenop komt een nieuw emissiehandelssysteem (ETS) voor deze sectoren. Dit als prijssignaal om het koolstofarm maken van de economie aan te moedigen. Lees meer hierover in herziening EU-ETS-richtlijn.

Flexibiliteitsmechanismen

De verordening inzake de lastenverdeling bevat verschillende mechanismen die de lidstaten helpen hun doelstellingen op een kostenefficiënte manier te halen. De lidstaten kunnen emissierechten "opsparen en lenen".

De Commissie introduceert ook een extra reserve voor de lidstaten op basis van in de EU gegenereerde "niet-gebruikte" broeikasgasverwijderingen. De extra reserve zou fungeren als een verzekering en zou pas in werking treden als de EU haar doelstelling om de netto broeikasgasemissies in 2030 met ten minste 55% te verminderen, haalt.