26 maart 2024 - door Paula Verschaeve
Gisteren keurden de Europese milieuministers de deal over strengere regels voor afvalexport binnen en buiten de EU finaal goed.
De export van plastic afval naar ontwikkelingslanden wordt verboden.
Alle afval bestemd voor verwijdering zal niet meer vanuit het ene EU-land naar het andere mogen worden uitgevoerd, tenzij daarvoor toestemming is verleend.
Met de stemming van gisteren sluit de Raad de goedkeuringsprocedure van dit dossier af.
Deal! Het voorlopig akkoord over de overbrenging van afvalstoffen is door de Europese Milieuministers op maandag 25 maart 2024 formeel aangenomen. Alle 27 lidstaten stemden in. Met de stemming van gisteren sluit de Raad de goedkeuringsprocedure af.
De Europese regels voor afvalexport naar landen binnen en buiten de Europese Unie worden strenger. Bovendien hebben de regels betrekking op alle soorten afvalstoffen.
Met de herziene wet wil de EU de export van problematisch afval naar landen buiten de EU verminderen en de procedures aanpassen aan de doelstellingen van de circulaire economie en klimaatneutraliteit. Ook wordt meer ingezet op elektronische uitwisseling van informatie en een betere handhaving van illegale overbrengingen.
Alle afval bestemd voor verwijdering zal niet meer vanuit het ene EU-land naar het andere mogen worden uitgevoerd, tenzij daarvoor toestemming is verleend. Dit moet dan gebeuren volgens de strikte procedure van voorafgaande schriftelijke kennisgeving en toestemming (PIC).
Groene afvalstoffen voor nuttige toepassing (“afvalstoffen van de groene lijst”) zullen wel vanuit het ene EU-land naar het andere mogen worden uitgevoerd. Hiervoor geldt een minder strenge procedure van de algemene informatieverplichtingen.
Wat de uitvoer naar derde landen betreft, wordt vastgehouden aan het reeds bestaande verbod om afval bestemd voor verwijdering te exporteren. De uitvoer van gevaarlijk afval bestemd voor nuttige toepassing naar niet-OESO-landen wordt ook verboden. Afval dat dan toch wordt geëxporteerd naar niet-EU-landen, moet in verwerkingsinstallaties terechtkomen die door onafhankelijke inspectiediensten zijn gecontroleerd. Die controles moeten kunnen aantonen dat afval er op een milieuhygiënisch verantwoorde manier wordt verwerkt.
De herziene wetgeving voert ook een verbod in op de export van plastic afval naar ontwikkelingslanden. Na een periode van ten vroegste vijf jaar na de inwerkingtreding van de verordening kunnen die landen wel aangeven bereid te zijn plastic afval uit de EU in te voeren. Wordt dat verzoek positief beoordeeld, heft de Commissie het verbod voor deze landen op.
Als de PIC-kennisgevingsprocedure wordt gevolgd, mag ongevaarlijk plastic afval naar OESO-landen worden uitgevoerd. De Commissie zal deze actie strikt moeten monitoren zodat dit geen gevolgen heeft voor het milieu en de gezondheid van de mens in bestemmingslanden.
Nu de deal van 16 november 2023 formeel is aangenomen door de Raad, kan de herziene wet gepubliceerd worden in het EU-Publicatieblad. 20 dagen na publicatie treedt de EU-verordening in werking.
De Commissie diende op 17 november 2021 haar voorstel in om de EU-wetgeving over de overbrenging van afvalstoffen te herzien. De EU-verordening volgde de gewone wetgevingsprocedure. Zo nam het Europees Parlement in januari 2023 zijn standpunt in. In maart 2023 bepaalde de Raad zijn onderhandelingsmandaat. Midden november 2023 bereikten de onderhandelaars van het Parlement en de Raad een deal. De EU-ambassadeurs gaven hun fiat op 6 december 2023 en op 11 januari 2024 werd het voorlopig akkoord door de ENVI-commissie bevestigd. Het Parlement heeft zijn standpunt in eerste lezing vastgesteld tijdens de plenaire vergadering van 27 februari 2024.
