04 december 2022 - door Frédéric Cabistan
De Europese Commissie stelde op 30 november 2022 haar tweede pakket Circulaire Economie voor. Dat plan omvat drie thema's:
Herziening verpakkingsafval
Biogebaseerde, bio-afbreekbare en composteerbare kunststoffen
Certificering van koolstofverwijderingen
In dit artikel houden we de maatregelen rondom verpakkingen en verpakkingsafval onder de loep.
Hoewel er in de EU steeds meer gerecycleerd wordt, blijft de productie van afval alleen maar toenemen. Verpakkingsafval vormt hier een zeer groot aandeel in, denk maar aan het vele overbodige karton- en plasticafval als je online iets bestelt. Om deze negatieve evolutie tegen te gaan, stelt de Commissie een herziening van de huidige richtlijn betreffende verpakking en verpakkingsafval voor, die de volgende doelen bevat:
Verpakkingen en verpakkingsafval herleiden tot het absolute minimum
Aanmoedigen van hoog kwalitatief recycleren, de Commissie wil dat tegen 2030 alle verpakkingen op de Europese markt recycleerbaar zijn
Verhogen van het gebruik van gerecycleerde materialen in verpakkingen
In het nieuwe pakket heeft de Commissie haar ambities duidelijk verlegd naar een hoger niveau. Zo wil ze tegen 2040 verpakkingsafval met 15% verminderen ten opzichte van de cijfers uit 2018. Slagen de lidstaten erin om deze doelstelling te halen, zal er over 18 jaar bijna 40% minder afval zijn in de EU.
Hoe wil Europa dit nu precies aanpakken? Door vooral in te zetten op hergebruik en recycleren en via specifieke maatregelen die snel goede resultaten leveren. Zo moedigt de Commissie bedrijven aan om tegen 2040 een groot deel van hun producten aan te bieden in herbruikbare of navulbare verpakkingen. Dit zal vooral het geval zijn in de take-away sector en de e-handel. De Commissie maakt wel een uitzondering voor kmo's en geeft lidstaten ook de ruimte om bepaalde uitzonderingen in hun nationale wetgeving op te nemen.
Daarnaast wil de Commissie komaf maken met de verwarring rondom recyclage: welke verpakking hoort nu waar precies? Door het verplichten van een uniform en gestandaardiseerd label op elke verpakking in heel Europa kunnen gebruikers meer en beter recycleren. Dat je dit label ook kan terugvinden op vuilnisbakken maakt het voor de consument alleen maar eenvoudiger.
Bovendien wil Europa ook een einde stellen aan de hoop onnodige verpakkingen die mee bijdragen aan de grote afvalberg. Zo wil ze een verbod stellen op wegwerpverpakkingen voor eten en drank in horeca, op de verpakkingen van kleine hoeveelheden groenten en fruit en tenslotte op de vele miniatuurverpakkingen die je vindt in menig hotelkamer (bv. shampoo en zeepflesjes).
De Europese Commissie heeft als doel om tegen 2030 alle verpakkingen op de Europese markt recycleerbaar te maken. Om hierin te slagen is het belangrijk om de zaken aan te pakken bij de bron: namelijk bij het ontwerpen van verpakkingen. Dit gebeurt door resoluut te kiezen voor recycleerbare materialen en de invoering van bepaalde ontwerpcriteria. Het opvallendste voorstel van de Commissie is wel de invoering van statiegeldsystemen op plastic flessen en aluminium blikken. Ook in dit geval zijn er uitzonderingen mogelijk, maar dan moet een producent kunnen aantonen dat hij 90% van zijn goederen kan recycleren op een andere manier.
De eerder beschreven standaardisering van etiketten en labels op verpakkingen is ook een logisch gevolg van de beslissing die zegt dat nieuwe kunststofverpakkingen uit een verplicht aandeel van gerecycleerde materialen bestaan. PET-flessen zijn een goed voorbeeld waar deze maatregel al langer geldt. Mocht dit voorstel er komen, worden gerecycleerde kunststoffen een even waardevolle grondstof die consumenten steeds vaker kunnen terugvinden in hun verpakkingen.
De Europese Commissie verstuurt haar voorstel nu naar het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie. In het Parlement zal de bevoegde ENVI-commissie een rapporteur aanstellen, wiens rapport uiteindelijk door de commissie zal worden gestemd en daarna naar de plenaire vergadering wordt verstuurd. Het aangenomen voorstel in de plenaire vergadering vormt het standpunt van het Parlement. Tegelijkertijd werkt de Raad op haar beurt aan haar eigen mening, zodat informele onderhandelingen kunnen starten zodra de posities van beide instellingen bekend zijn. Op dit moment zijn de verwachtingen dat dit hele proces rond is in de eerste helft van 2023.
De EC heeft dit dossier sinds vandaag 2 december ook opengesteld voor feedback. Je kan je mening indienen over dit voorstel tot en met 26 januari 2023 via deze link.
