15 november 2023 - door Liese Dewilde
In juni 2020 publiceerde de EU de Taxonomieverordening. Die taxonomie is een kwalificatiesysteem dat economische activiteiten al dan niet als groen en milieuvriendelijk bestempelt. De bedoeling van deze kwalificatie is om ervoor te zorgen dat private investeerders vaker investeren in groene activiteiten. Een economische activiteit is groen als die een substantiële bijdrage levert aan minstens één van de Europese klimaat- en milieudoelstelling én geen van deze doelstelling schaadt. Bovendien moeten die activiteiten voldoen aan minimale sociale waarborgen én voldoen aan technische screeningscriteria.
Die technische screeningscriteria zijn enorm belangrijk. Zij bepalen in concreto welke activiteiten groen en milieubewust zijn, en welke niet. De criteria bepalen aan welke voorwaarden een specifieke economische activiteit moet voldoen om bij te dragen aan één van de zes milieu- en klimaatdoelstelling van de EU. En die technische screeningscriteria krijgen vorm via een zeer speciale weg, namelijk via gedelegeerde handelingen.
In Europese wetgeving bestaat de mogelijkheid om de Europese Commissie de bevoegdheid te geven om delen van een wet - na goedkeuring - verder uit te werken. Voorwaarde is dat het de kern van de wetgeving, vastgelegd door de Raad en het Europees Parlement, ongemoeid laat. De Europese wetgevende macht legt dus de grenzen vast waarbinnen de Commissie een wet verder mag uitwerken. De Europese Commissie krijgt dan de bevoegdheid om gedelegeerde handelingen aan te nemen.
In een aangenomen wet die voorziet in de bevoegdheid van de Commissie om een gedelegeerde handeling aan te nemen, wordt ook steeds de controlerende rol van de Raad en het Europees Parlement vastgelegd.
In de Taxonomieverordening is bepaald dat een gedelegeerde handeling enkel in werking zal treden als het Europees Parlement of de Raad binnen een periode van 4 maanden geen bezwaren maakt of als de beide instellingen voor het verstrijken van die periode hebben meegedeeld dat ze geen bezwaar zullen maken. Het Europees Parlement of de Raad kunnen ook het initiatief nemen om die periode van 4 maanden met een bijkomende termijn van 2 maanden te verlengen. De Raad en het Europees Parlement blijven dus een zekere controle behouden over de Commissie. Bovendien kunnen het Parlement of de Raad ook de bevoegdheidsdelegering aan de Commissie intrekken. De twee instellingen hebben echter niet de bevoegdheid om de teksten van de Commissie te wijzigen. Landen die het niet eens zijn met de gedelegeerde handelingen van de Commissie, zullen dus steeds hun slag moeten slaan in het Parlement of de Raad om hierop impact te hebben.
In de regel gaat het bij gedelegeerde handelingen om het uitwerken van technische zaken, waarvoor je experten en specialisten nodig hebt. Toch kunnen er grote belangen op het spel staan bij het vaststellen van die gedelegeerde handelingen, en dat is zeker het geval bij de taxonomie. Omwille van de complexiteit en het belang van de taxonomie, krijgt de Commissie hulp vanuit verschillende expertenhoeken. De oorspronkelijke Taxonomieverordening heeft dat zo bepaald.
Ten eerste was de Commissie verplicht om een Platform voor Duurzame Financiering op te richten. Dat Platform is samengesteld uit verschillende groepen: vertegenwoordigers van een aantal Europese agentschappen, deskundigen die relevantie particuliere belangen vertegenwoordigen, deskundigen uit het maatschappelijk middenveld, persoonlijk benoemde deskundigen met kennis van zaken en academici. Dat Platform heeft als belangrijkste taken om de Commissie te adviseren over de technische doorlichtingscriteria, de noodzaak om die bij te werken en om de het effect van die technische criteria te analyseren.
Ten tweede is er ook een Deskundigengroep van de Lidstaten rond duurzame financiën. Deze Deskundigengroep moet de Commissie adviseren, zowel voor als tijdens de vaststelling van gedelegeerde handelingen, over de geschiktheid van de technische criteria en de door het Platform gevolgde aanpak voor de ontwikkeling van die criteria. Deze Deskundigengroep van de Lidstaten vormt een belangrijke schakel voor gedachtewisseling. De Commissie informeert de lidstaten via deze Deskundigengroep over de belangrijkste resultaten van het Platform.
De Taxonomieverordening wordt concreet vormgegeven door de Commissie via gedelegeerde handelingen waarin de technische screeningscriteria geformuleerd worden die bepalen of een economische activiteit al dan niet groen is. En al zijn die gedelegeerde handelingen een bevoegdheid van de Commissie, toch kan er advies of bezwaar komen vanuit verschillende hoeken.
Vragen over de EU taxonomie? Neem contact op met onze liaisonofficer Liese Dewilde (liese.dewilde@vleva.eu).
