28 februari 2024 - door Paula Verschaeve
Het Europees Parlement keurde in haar finale stemming de compromistekst van de natuurherstelwet goed, één van de hoekstenen van de Europese Green Deal. De wet ging aan een zijden draadje, maar een meerderheid van de Europarlementariërs heeft de tekst dan toch goedgekeurd.
De lidstaten moeten tegen 2030 ten minste 20 procent van de land- en zeegebieden in Europa herstellen, en tegen 2050 alle aangetaste ecosystemen.
De Europese verordening vereist dat de lidstaten tegen 2030 maatregelen treffen om ten minste 30 procent van de aangetaste habitatsoorten te herstellen, met prioritaire aandacht voor Natura 2000-gebieden
De finale handtekening door de Europese milieuministers volgt in maart 2024.
Ondanks sterke tegenstand van de rechtervleugel van het Parlement krijgt het voorlopig akkoord over de natuurherstelwet dan toch groen licht. De compromistekst werd gisteren goedgekeurd met 329 stemmen voor en 275 tegen, bij 24 onthoudingen. Maar daarmee is de natuurherstelwet nog altijd niet definitief goedgekeurd.
De Europese verordening heeft als doel het verlies aan biodiversiteit in de EU te stoppen en om te keren. Tegen 2030 moeten de lidstaten maatregelen doorgevoerd hebben om 20 procent van alle land- en zeebiotopen te herstellen. Tegen 2050 moet dit uitgebreid worden naar alle Europese ecosystemen waar herstel nodig is.
Amper 15 procent van het Europees beschermd natuurgebied, de Natura 2000-gebieden, is in goede staat. Daarom vereist de verordening dat de lidstaten tegen 2030 maatregelen treffen om ten minste 30 procent van de aangetaste habitatsoorten te herstellen, met prioritaire aandacht voor Natura 2000-gebieden. Dit cijfer zal stijgen tot 60 procent in 2040 en 90 procent in 2050. Voor veelvoorkomende en wijdverspreide habitats wordt extra flexibiliteit geboden. Het is nu aan de lidstaten om nationale herstelplannen op te stellen waarin gedetailleerd wordt beschreven hoe ze die doelstellingen willen bereiken.
Lidstaten moeten zich ook richten op de biodiversiteit in landbouwecosystemen en vooruitgang boeken op ten minste twee van de volgende drie indicatoren:
de graslandvlinderindex;
het aandeel aan landbouwgrond met landschapselementen met een hoge diversiteit;
de voorraad organische koolstof in de minerale bodem van akkerland.
Tegen 2030 moet 30 procent van de drooggelegde veengebieden worden hersteld, omdat die koolstof opslaan. In 2040 moet dat 40 procent zijn en in 2050 dan 50 procent.
Op vraag van het Parlement komt er een noodrem zodat de doelstellingen voor landbouwecosystemen onder uitzonderlijke omstandigheden kunnen worden opgeschort.
In de goedgekeurde tekst worden akkervogels beschouwd als een goede barometer voor de gezondheid van de biodiversiteit. Daarom zullen de lidstaten inspanningen moeten leveren om de neergang van soorten akkervogels te stoppen.
De compromistekst waarover de Europarlementariërs zich gisteren uitspraken, is al stevig afgezwakt in vergelijking met het allereerste voorstel van de Europese Commissie. Zo worden lidstaten niet langer afgerekend op hoeveel natuur ze daadwerkelijk herstellen, maar op de maatregelen die ze ingevoerd hebben. Daarnaast krijgen lidstaten meer vrijheid om zelf in te vullen hoe en in welk natuurgebied ze de doelstellingen waarmaken. De Commissie zal ook rekening houden met de specifieke socio-economische situatie in elke lidstaat bij het beoordelen van de nationale natuurherstelplannen.
Europees Parlement
De goedgekeurde compromistekst vormt nu het standpunt van het Parlement in eerste lezing.
Raad
De tekst kan nu zonder debat formeel worden aangenomen door de Raad, nadat Coreper de tekst al in november 2023 goedkeurde.
De finale handtekening door de Europese milieuministers volgt in maart 2024.
In juni 2022 publiceerde de Commissie haar voorstel voor een zogenaamde natuurherstelwet. De verordening maakt deel uit van de biodiversiteitsstrategie voor 2030 en zal de EU helpen haar internationale verplichtingen na te komen. Het voorstel bevat voor het eerst maatregelen om de natuur niet alleen in stand te houden, maar ook te herstellen.
Tijdens de derde triloog in november 2023 bereikten de onderhandelaars van het Europees Parlement en de Raad een voorlopig politiek akkoord. De EU-ambassadeurs van de lidstaten hebben dat akkoord eind november 2023 formeel aangenomen. Kort daarna stemde ook de ENVI-commissie van het Parlement in.
Voorstel van de Europese Commissie, 22 juni 2022
Algemene oriëntatie van de Raad, 20 juni 2023
Standpunt van het Europees Parlement, 12 juli 2023
Tekst van het voorlopig politiek akkoord, 22 november 2023
Persbericht van het Europees Parlement, 27 februari 2024
