24 april 2024 - door Paula Verschaeve
Gisteren hield het Europees Parlement zijn finale stemming over de compromisteksten over recht op reparatie en ecodesign. Beide initiatieven kaderen in de groene ambities van de EU.
De wet rond ecologisch ontwerp voor duurzame producten en de richtlijn recht op reparatie moedigen een circulaire economie aan.
Een (gratis) Europees reparatie-informatieformulier en een Europees onlineplatform voor reparatie moeten de consument ondersteunen in de keuze voor reparatie.
Om het delen van informatie over de duurzaamheid van producten te verbeteren, voert de verordening ecologisch ontwerp een digitaal productpaspoort in.
Een ruime meerderheid van het Europees Parlement gaf gisteren het finale fiat aan de deal over recht op reparatie. De nieuwe richtlijn, waarover de Raad en het Europees Parlement begin februari 2024 een voorlopig akkoord sloten, is met 584 stemmen voor en 3 tegen, bij 14 onthoudingen goedgekeurd.
Mensen kopen goedkoop en voor korte tijd. We danken onze spullen in een sneltempo af. Dat systeem botst stilaan op zijn limieten. Voor elk afgedankt product wordt een nieuw gemaakt, wat grondstoffen en energie vergt. Het leidt tot extra CO2-uitstoot en enorm veel afval. Dit moet anders: spullen moeten langer meegaan en vaker hersteld worden. Ook het Europees Parlement steunt die gedachte: “Het recht van consumenten om producten te repararen wordt werkelijkheid. Het zal gemakkelijker en goedkoper zijn om te repareren in plaats van nieuwe, dure items te kopen. ” - aldus René Repasi (S&D, Duitsland).
De nieuwe richtlijn, die nu formeel is aangenomen door het Europees Parlement, omvat een resem regels:
consumenten krijgen de mogelijkheid om fabrikanten te vragen producten te repareren die volgens het EU-recht repareerbaar zijn;
fabrikanten moeten de nodige repraties binnen een redelijke termijn uitvoeren, en - tenzij de service gratis is - ook tegen een redelijke prijs;
fabrikanten moeten reserveonderdelen tegen aanvaardbare prijzen ter beschikking stellen;
fabrikanten mogen niet verhinderen dat bepaalde onderdelen tweedehands verkocht of ge-3D-print worden;
voor huishoudelijke apparaten - denk aan stofzuigers en wasmachines - moet ook een betaalbare reparatie buiten de garantieperiode kunnen;
er geldt een verlenging van de aansprakelijkheid van de verkoper met 12 maanden na de reparatie van een product;
de EU-lidstaten zullen met plannen moeten komen om het aantal herstellingen op te drijven - denk aan een verlaging van het btw-tarief op hersteldiensten, informatiecampagnes of reparatievouchers.
Let op, het akkoord behoudt wel het recht van consumenten om te kiezen tussen reparatie en vervanging van defecte producten.
Om van hergebruik en herstellingen een prioriteit te maken, stelt de richtlijn nieuwe tools voor om reparatie aantrekkelijker te maken. Deze omvatten:
een (gratis) Europees reparatie-informatieformulier met duidelijke informatie zoals prijzen, reparatieduur, vervangende producten enz.;
en een Europees onlineplatform voor reparatie om consumenten en reparateurs gemakkelijker met elkaar in contact te brengen.
Meer details over de inhoud van het goedgekeurde akkoord vind je hier.
Alleen de 27 EU-lidstaten moeten de richtlijn nog formeel goedkeuren in een stemming. Na de bekendmaking in het EU-Publicatieblad hebben de EU-lidstaten 24 maanden de tijd om deze in nationaal recht om te zetten.
In maart 2023 lanceerde de Europese Commissie de R2R-richtlijn (Right to Repair Directive), als onderdeel van de nieuwe consumentenagenda en het actieplan circulaire economie. Het voorstel introduceert een nieuw ‘recht op reparatie’ voor consumenten, zowel binnen als buiten de wettelijke garantieperiode. Doel is om verspilling tegen te gaan en consumenten aan te moedigen hun goederen te repareren in plaats van ze te vervangen. De richtlijn recht op reparatie is een aanvulling op andere initiatieven om duurzame consumptie aan te moedigen, zoals de verordening ecologisch ontwerp voor duurzame producten en de richtlijn een versterkte positie van de consument voor de groene transitie.
Tijdlijn EU-instellingen
Europese Commissie
Europees Parlement
Raad
Goedkeuring voorlopig politiek akkoord (Coreper): 14 februari 2024
Goedkeuring voorlopig politiek akkoord (Raad): (nog te bepalen)
Trilogen
Ook de deal over ecodesign kreeg gisteren groen licht in het Europees Parlement. De verordening, waarover de Raad en het Europees Parlement in december 2023 een akkoord sloten, is met 455 stemmen voor en 99 tegen, bij 54 onthoudingen goedgekeurd.
De verordening ecologisch ontwerp voor duurzame producten (ESPR) is de opvolger van de bestaande richtlijn uit 2009 en heeft nu een breder bereik. Bijna alle productcategorieën - denk maar aan vaatwassers, televisies, autoladers, enz. - vallen onder de nieuwe regels. Levensmiddelen, diervoeders, geneesmiddelen en motorvoertuigen zijn uitzonderingen.
Concreet voert de verordening een geharmoniseerd kader in voor het vastleggen van vereisten voor specifieke productgroepen om deze energie- en hulpbronnenefficiënt te maken. Maar ook om de duurzaamheid, betrouwbaarheid, herbruikbaarheid, opwaardeerbaarheid, repareerbaarheid en recycleerbaarheid te verbeteren en het onderhoud ervan te vergemakkelijken. In de praktijk krijgt de Europese Commissie de bevoegdheid om via gedelegeerde handelingen vereisten voor ecologisch ontwerp voor producten te bepalen. Na goedkeuring krijgen de sector en de nationale overheden 18 maanden de tijd krijgen om zich aan te passen aan de nieuwe eisen.
Naast vereisten voor ecologisch ontwerp introduceert de verordening:
een digitaal productpaspoort met informatie over de duurzaamheid van een product;
een digitaal webportaal;
een verbod op de vernietiging van onverkocht textiel en schoeisel - met uitstel voor bepaalde ondernemingen en specifieke goederen;
harmonisatiecriteria voor sancties indien de eisen rond ecologisch ontwerp niet worden nageleefd.
Meer details over de inhoud van het goedgekeurde akkoord vind je hier.
Benieuwd naar de uitwerking van de nieuwe verordening? Goed nieuws, want de Commissie zal binnenkort - voorlopig gepland voor 22 mei 2024 - een online informatiesessie organiseren. Bijkomende informatie over de sessie vind je hier.
De verordening ecologisch ontwerp voor duurzame producten is bijna klaar voor publicatie in het EU-Publicatieblad en de bijhorende inwerkingtreding 20 dagen na publicatie. Alleen de 27 EU-lidstaten moeten de wet nog goedkeuren in een stemming (een datum is nog niet gekend).
Veilige en recycleerbare producten die lang meegaan en minder schadelijk zijn voor het milieu, moeten de norm worden in de EU. In maart 2022 lanceerde de Commissie een nieuw voorstel dat voortbouwt op de richtlijn ecologisch ontwerp (2009), waarbij milieuoverwegingen geïntegreerd worden in de productontwikkeling. Doel is om te streven naar het maken van goederen met zo weinig mogelijk gevolgen voor het milieu.
Tijdlijn EU-instellingen
Europese Commissie
Europees Parlement
Raad
Goedkeuring voorlopig politiek akkoord (Coreper): 22 december 2024
Goedkeuring voorlopig politiek akkoord (Raad): (nog te bepalen)
Trilogen
